[ 18 ]
Ήµουν µια αντίφαση ως το µεδούλι, καθώς λένε. Οι άνθρωποι µ’
έπαιρναν για σοβαρό και υψηλόφρονα, ή για εύθυµο και άφρονα, ή
για ειλικρινή και έντιµο, ή για ανέµελο κι αµέριµνο. Και ήµουν όλα
αυτάµεµιάς – και πέρααπ’αυτάήµουν και κάτι άλλο, κάτι πουουδείς
υποψιαζόταν, και λιγότερο απ’ όλους εγώ ο ίδιος. Μικρό αγόρι, στα
έξι ή στα εφτά, καθόµουν πλάι στον πάγκο του παππού µου και του
διάβαζα ενόσω έραβε. Τον θυµάµαι σαν τώρα σ’εκείνες τις στιγµές,
τότε που, καθώς πίεζε το καυτό σίδερο στη ραφή ενός σακακιού,
στεκόταν µε το ένα χέρι πάνω στο άλλο και κοιτούσε ονειροπόλα
έξω από το παράθυρο. Θυµάµαι την έκφρασή του καθώς ρέµβαζε,
µια έκφραση καλύτερη από τα περιεχόµενα των βιβλίων που διάβα-
ζα, καλύτερηαπό τις κουβέντες που κάναµε ή ταπαιχνίδιαπου έπαι-
ζα στο δρόµο. Αναρωτιόµουν τι να ονειρευόταν, τι ήταν αυτό που
τον έβγαζε από τον εαυτό του. ∆εν είχα µάθει ακόµη να ονειρεύοµαι
µ’ ορθάνοιχτα τα µάτια. Ήµουν πάντα διαυγής, κάθε στιγµή κι ολό-
κληρος. Ηονειροπόληση του παππού µου µε συνάρπαζε. Ήξερα ότι
δεν είχε καµία σχέση µε ό,τι έκανε, ήξερα ότι δεν έκανε την παραµι-
κρήσκέψηγιαόλους ολόγυρα, ήξεραότι ήτανολοµόναχος, και όντας
ολοµόναχος ήταν ελεύθερος. Εγώ ποτέ δεν ήµουν ελεύθερος, κι
ακόµα λιγότεροόταν ήµουν µόνος µε τον εαυτόµου. Είχα την αίσθη-
ση ότι πάντοτε κάποιος µε συνόδευε: Ήµουν σαν ένα τρίµµα από
έναµεγάλο κοµµάτι τυρί που ήταν ο κόσµος, θαρρώ, καίτοι ποτέ δεν
έπαυα να το σκέφτοµαι αυτό. Αλλά ξέρωότι ποτέ δεν υπήρχα ξεχω-
ριστά, ποτέ δεν σκεφτόµουν ότι εγώ είµαι το µεγάλο τυρί. Έτσι που,
ακόµακι όταν είχα λόγους να είµαι δυστυχισµένος, ναπαραπονιέµαι,
να κλαίω και να οδύροµαι, είχα την αυταπάτη ότι συµµετείχα σε µια
κοινή, καθολική δυστυχία. Όταν έκλαιγα εγώ, έκλαιγε κι ο κόσµος
όλος – έτσι θαρρούσα. Έκλαιγα πολύ σπάνια. Κυρίως ήµουν ευτυ-
