[ 14 ]
την πόρτα που βγάζει στην ψυχή· µήτε µια φορά δεν διανοήθηκαν
να κάνουν ένα παράτολµο άλµα στο σκοτάδι. Μετά το δείπνο έπλε-
ναν δεόντως τα πιατικά και τα ’βαζαν στη σκευοθήκη· µετά που διά-
βαζαν την εφηµερίδα τηδίπλωναν επιµελώς και την απόθεταν σ’ένα
ράφι· µετά που έπλεναν τα ρούχα τα σιδέρωναν και τα δίπλωναν και
τα ’χωναν στα συρτάρια. Τα πάντα ήσαν για αύριο, µα το αύριο δεν
ερχότανε ποτέ.Τοπαρόν ήταν µονάχαµια γέφυρα, και πάνωσ’αυτήν
τηγέφυραακόµηστενάζουν και βογκούν, όπως στενάζει και βογκάει
ο κόσµος, και µήτε ένας ηλίθιος δεν σκέφτεται ποτέ τη γέφυρα αυτή
των στεναγµών ν’ανατινάξει.
Κυριευµένος απ’την πίκρα, γύρεψα συχνά λόγους να τους κατα-
δικάσω, κι ακόµα περισσότερο εµένα. Γιατί κι εγώ σαν και δαύτους
είµαι, από πολλές απόψεις. Για ένα µεγάλο διάστηµα πίστευα ότι
είχα δραπετεύσει, αλλά όσο κυλάει ο καιρός βλέπωπως δεν είµαι δα
καλύτερός τους, µάλιστα είµαι κοµµάτι χειρότερος, γιατί, καίτοι βλέ-
πω πιο καθαρά απ’ όσο µπόρεσαν ποτέ να δουν αυτοί, παρέµεινα
εντούτοις ανήµπορος ν’ αλλάξω τη ζωή µου. Σαν κάνω µιαν ανα-
δροµή στη ζωή µου, αντιλαµβάνοµαι πως τίποτα δεν έκανα ποτέ
κατά τηβούλησή µου, αλλά πάντοτε µέσα από την πίεση των άλλων.
Οι άνθρωποι συχνά µε θεωρούνε περιπετειώδη τύπο. Τίποτα δεν θα
µπορούσε να απέχει πιο πολύ από την αλήθεια. Οι περιπέτειές µου
ήσαν πάντοτε περιστασιακές, πάντοτε έπεφταν πάνω µου, πάντοτε
τις υπόµενα µάλλον παρά τις προκαλούσα. Είµαι απόσταγµα αυτής
της περήφανης, καυχησιάρικης φάρας των βόρειων ανθρώπων που
δεν είχαν ποτέ την παραµικρή αίσθηση της περιπέτειας, και µολο-
ντούτο έχουν αλωνίσει τη γη, την έχουν αναποδογυρίσει ολόκληρη,
σκορπίζοντας παντού στο διάβα τους λείψανα και ερείπια. Ανήσυχα
πνεύµατα, δεν λέω, αλλ’ όχι περιπετειώδη. Πνεύµατα εναγώνια,
