31
KEΦAΛA I O I
Ό
λοι τον φώναζαν Μοσέ ο Εκκλησάρης, λες και σ’ όλη
του τη ζωή δεν είχε άλλο όνομα. Έκανε θελήματα σε μια
χασιδική συναγωγή. Οι Εβραίοι στο Σιγκέτ –μια μικρή πόλη
στην Τρανσυλβανία, όπου πέρασα τα παιδικά μου χρόνια– τον
αγαπούσαν πολύ. Ήταν πάμπτωχος και ζούσε μέσα στην εξα
θλίωση. Γενικά οι συμπολίτες μου, αν και βοηθούσαν τους
φτωχούς, δεν τους αγαπούσαν και πολύ. Ο Μοσέ ο Εκκλησά
ρης ήταν η εξαίρεση. Δεν πείραζε κανέναν, η παρουσία του δεν
ενοχλούσε κανέναν. Είχε γίνει άσος στο να περνά απαρατήρη
τος, να μην του δίνει κανείς σημασία.
Η εμφάνισή του είχε κάτι από την αδεξιότητα του γελωτο
ποιού, ενώ, ντροπαλός καθώς ήταν λόγω της ορφάνιας του, έκα
νε τους άλλους να χαμογελούν κάπως ειρωνικά. Μου άρεσαν τα
μεγάλα, ονειροπόλα μάτια του, που χάνονταν στο άπειρο. Δεν
μιλούσε πολύ. Πιο πολύ έψελνε ή, μάλλον, μουρμούριζε. Τα λίγα
που μπορούσες να καταλάβεις μιλούσαν για τα πάθη της θεότη
τας, για την Eξορία του Θεού, ο οποίος, σύμφωνα με την Καμπά
λα, θα λυτρωνόταν μόνο όταν λυτρωνόταν κι ο άνθρωπος.
Τον γνώρισα στα τέλη του 1941, όταν ήμουν δώδεκα χρο
νών. Τότε ήμουν πολύ πιστός. Τη μέρα μελετούσα το Ταλμούδ
και το βράδυ έτρεχα στη συναγωγή για να θρηνήσω την Kατα
στροφή του Nαού.
