Basic HTML Version
TI EΙΠΕ ΣΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑ Ο ΝΙΤΣΕ
[ 16 ]
αξίζει και με το παραπάνω τον κόπο και την ενασχόλησή μας προκει
μένου να τον κατανοήσουμε σε βάθος.
Το τι είπε στ’ αλήθεια ο Νίτσε, ωστόσο, δεν είναι και τόσο εύκολο
θέμα. Δεν ήταν ο τύπος του φιλοσόφου που ξεκινάει να γράφει βάσει
ενός προκαθορισμένου, προσεκτικά καταστρωμένου σχεδίου, και το
οποίο τηρεί πιστάμέχρι το τέλος. Δεν ήταν μεθοδικόςφιλόσοφος: κατα
φέρθηκε με δριμύτητα ενάντια στην απόπειρα συστηματοποίησης της
φιλοσοφίας, θεωρώντας την ως δείγμα «έλλειψης εντιμότητας». Δεν
μπορούμε ναστοιβάξουμε τις πολυποίκιλες παρατηρήσεις και ιδέες του
Νίτσε σ’ ένα και μοναδικό συνεκτικό καλούπι χωρίς να χάσουμε όχι μόνο
τη γοητεία αλλά και την ουσία αυτού που επιδίωκε να επιτύχει. ΟΝίτσε
έγραψε χρησιμοποιώντας αφορισμούς, σύντομες παραγράφους κι από
κρυφες αλληγορίες, προσεκτικά διατυπωμένες, αλλά παρ’ όλα αυτά
ασύνδετες και σκοπίμως αποπροσανατολιστικές. Ήθελε να μας σοκά
ρει, να μας εκπλήξει, να μας κάνει να δούμε τα πράγματα κάτωαπό δια
φορετικό πρίσμα, από άλλη προοπτική και με νέους τρόπους. Μεγάλο
μέρος των γραπτών του συνίσταται σε αιφνίδιες επιθέσεις με τακτική
ανταρτοπολέμου, ενάντια σ’ ένα ευρύ φάσμα καθιερωμένων πεποιθή
σεων –ηθικών, μεταφυσικών, κοινωνικών και θρησκευτικών–, αλλά κι
ενάντιασεμερικέςαπ’ τιςηγετικέςφυσιογνωμίες τόσο τουπαρελθόντος
όσο και της εποχής του. ΟΝίτσε στρέφεται προς όλες τις κατευθύνσεις,
πότε ενάντια σ’ αυτή την ιδέα και πότε ενάντια στην αντίθετή της. Μια
τέτοια στρατηγικήμπορεί ναμοιάζει αντιφατική, αλλά δεν είναι. Οι πολ
λαπλές αυτές εξορμήσεις αντιπροσωπεύουν τους ποικίλους «διαξιφι
σμούς ενόςανεπίκαιρουανθρώπου», όπωςπεριγράφει τις επιθέσεις του
στο
Λυκόφως των ειδώλων.
ΟΜισέλ Φουκό, ένας απ’ τους πιο επιφανείς νιτσεϊστές του αιώνα
του, επέμενε πως δεν υπάρχει μία μοναδική φιλοσοφία του Νίτσε και
πως το ερώτημά μας θα έπρεπε να τεθεί ως εξής: «Πώς μπορούμε να
χρησιμοποιήσουμε σοβαρά
τον Νίτσε;». Η λέξη
σοβαρά
αποτελεί μια