Basic HTML Version
TI EΙΠΕ ΣΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑ Ο ΝΙΤΣΕ
[ 26 ]
δύναμη παραμένει το κύριο συστατικό της αμπελοφιλοσοφίας για
γενιές και γενιές φοιτητών.
Προτού καν επιχειρήσουμε να αναμετρηθούμε με το ερώτημα τι
είπε στ’ αλήθεια ο Νίτσε, είναι πρώτα απαραίτητο να ξεκαθαρίσουμε τι
δεν
είπε, τι δεν έκανε, τι δεν τον παρακινούσε, τι δεν πίστευε. Επομένως,
ξεκινάμε με τριάντα φήμες για τον Νίτσε, που πολλές από αυτές κατέ
χουν προεξάρχουσα θέση κυρίως ανάμεσα σε όσους τον καταδικάζουν
χωρίς να τον έχουν διαβάσει, ενώ άλλες είναι συνηθισμένες ακόμα και
μεταξύ των πιο ένθερμων αναγνωστών του. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.
Φήμη # 1. Ο Νίτσε ήταν τρελός
Είναι αλήθεια ότι ο Νίτσε υπέφερε από διανοητικές παθήσεις στο τέ
λος της ζωής του. Τα τελευταία δέκα χρόνια, από το 1889 μέχρι τον
θάνατό του το 1900, ήταν παντελώς ανίκανος (με την κλινική έννοια
του όρου), και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου δεν έγραψε τίπο
τα. Μερικοί φιλόλογοι ισχυρίζονται ότι διακρίνουν μια δόση τρέλας
στο τελευταίο του βιβλίο
Ecce Homo
, αυτό όμως που ερμηνεύεται ως
επαπειλούμενη παράνοια (και εδώ η λέξη κλειδί είναι το
επαπειλούμε-
νη
) μπορεί να εκληφθεί, πολύ πιο πειστικά, ως έκφραση μιας ειρωνι
κής, αυτοσαρκαζόμενης διάνοιας. Εκείνοι που επιχειρούν ναστοιχειο
θετήσουν τον ισχυρισμό ότι ο Νίτσε ήταν ήδη τρελός κατά κανόνα
ερμηνεύουν την υπερβολή και τον στόμφο του Νίτσε ως συμπτώμα
τα μεγαλομανίας. Για παράδειγμα, ο Νίτσε τιτλοφορεί τα κεφάλαια
του
Ecce Homo
«Γιατί είμαι τόσο σοφός», «Γιατί είμαι τόσο έξυπνος»,
«Γιατί γράφω τόσο εξαίρετα βιβλία» και «Γιατί είμαι ένα πεπρωμένο».
Ο Νίτσε όμως διέθετε ένα αριστοτεχνικό και χωρίς αναστολές χιού
μορ, ενώ υπάρχει και προηγούμενο στη χρήση της ειρωνείας στη φι
λοσοφία. Ο Σωκράτης, σχολιάζοντας τον χρησμό ότι είναι ο πιο σο