TI EΙΠΕ ΣΤ’ ΑΛΗΘΕΙΑ Ο ΝΙΤΣΕ
[ 18 ]
ΟΝίτσε έγραψε πολλά βιβλία. Κι ανάλογα με το σε ποια από αυτά
θα επιλέξει κανείς να δώσει βάρος, θα επηρεαστεί αντίστοιχα και η
ερμηνεία του. Για παράδειγμα, το συγκριτικά φιλολογικό κι αισθητι
κό περιεχόμενο του πρώιμου έργου του
Η γέννηση της τραγωδίας
, η
ευσυνείδητη πολεμική της
Γενεαλογίας της ηθικής
και ο ηθελημένα
βλάσφημος
Αντίχριστος
του Νίτσε των τελευταίων ετών, όλα τους
παρουσιάζουν κι από έναν εντελώς διαφορετικό Νίτσε. Το «τι είπε
στ’ αλήθεια ο Νίτσε» εξαρτάται εν μέρει από το τι διαβάζει κανείς και
πώς ερμηνεύει αυτό που διαβάζει. (Ο Νίτσε επιμένει: «Δεν υπάρ
χουν παρά ερμηνείες».)
ΟΝίτσε έγραψε, επίσης, πολλές σημειώσεις, τις περισσότερες απ’
τις οποίες δεν εξέδωσε ποτέ, ούτε σκόπευε να εκδώσει. Αν κάποιος
επιλέξει να εστιάσει σ’ αυτές τις ανέκδοτες σημειώσεις (όπως, για πα
ράδειγμα, επέλεξε να κάνει ο Μάρτιν Χάιντεγκερ), μπορεί να προκύ
ψει ένας πολύ διαφορετικός Νίτσε από εκείνον που αναδύεται μέσα
από τα έργα που ο ίδιος ο Νίτσε είχε την πρόθεση να παρουσιάσει
στον κόσμο. Η επιστημονική σκέψη του Νίτσε γνώρισε διάφορες ερ
μηνείες ανάλογα με τη μόδα, με το επίκεντρο του ενδιαφέροντος να
μετατοπίζεται από τα σποραδικά του σχόλια για τις γυναίκες μέχρι τη
δήθεν μονολιθική προσήλωσή του στη θέληση για δύναμη. Το αδη
μοσίευτο πρώιμο δοκίμιο του Νίτσε «Περί αληθείας και ψεύδους υπό
εξωηθική έννοια» κατέληξε να επηρεάσει αποφασιστικά τη μεταμο
ντέρνα λογοτεχνική κριτική, και τα αδημοσίευτα προσχέδια τουΝίτσε
για τη συστηματοποίηση του έργου του προκάλεσαν πολλές ευφά
νταστες όσο και εξεζητημένες «αναδομήσεις».
Η ζωή του Νίτσε, όπως κι εκείνη του προγενέστερου υπαρξιστή
φιλοσόφου Σόρεν Κίρκεγκαρντ, ήταν λαμπρή μονάχα όσον αφορά
την ψυχή του, το εσωτερικό του μυαλού του κι αυτό που παρήγαγε.
Στην πραγματικότητα η καθημερινότητά του, το πώς ζούσε και πώς
μοχθούσε μέρα τη μέρα, κάθε άλλο παρά αξιοζήλευτη ήταν – περισ