Μεγάλες προσδοκίες: Το όνειρο της Ευρώπης 1999-2021

2 | ΕΙΡΗΝΗ 79 έπαιρναν στο ψιλό τους ηγέτες στο Κρεμλίνο. Πολύ σύντομα ο Πούτιν παρενέβη, μερικοί δισεκατομμυριούχοι του περιβάλλοντός του πήραν τον έλεγχο του καναλιού, σκότωσαν τους Κούκλους , και η άρτι κατακτη­ θείσα ελευθερία του τύπου κιόλας φιμώθηκε ξανά. Αυτή ήταν η αρχή. Γύρω στο 2008 το 90 τοις εκατό των ρωσικών μίντια βρισκόταν άμεσα ή έμμεσα υπό τον έλεγχο του Πούτιν: τηλεοπτικοί συντάκτες λάμβαναν «άνωθεν» εντολές για τις ειδήσεις της ημέρας, ρεπόρτερ δέχονταν επί­ σκεψη της μυστικής υπηρεσίας αν το είχαν παρακάνει, ενίοτε μάλιστα κάποιος δημοσιογράφος βρισκόταν δολοφονημένος. Η οικονομία γνώριζε μια εκρηκτική ανάπτυξη, με 7 τοις εκατό ετη­ σίως. Και κάθε βράδυ τα τηλεοπτικά κανάλια ζητωκραύγαζαν, σε έναν διακριτικό συνδυασμό παλιού σοβιετικού ελέγχου και δυτικής ψυχαγω­ γίας, και στον πρωταγωνιστικό ρόλο ξανά και ξανά ο σούπερμαν Πού­ τιν: αυτός ο πρόεδρος ήταν επιτέλους και πάλι ο πρόεδρος της «σταθε­ ρότητας», αυτός ο «αποτελεσματικός ηγέτης» ήταν η απάντηση στη «σύγ­ χυση και το μισοσκόταδο» της δεκαετίας του ενενήντα, όποιος αντιστε­ κόταν στον πρόεδρο ήταν εχθρός που αντιστεκόταν στη «σταθερότητα». Αργά άρχισε έτσι να διαγράφεται το περίγραμμα μιας κλεπτοκρατίας, καλυμμένης από ένα λεπτό στρώμα δημοκρατικής ρητορικής. «Σταθε­ ρότητα», «αποτελεσματικός», αυτά ήταν τα νέα μάντρα. 6 Στο μεταξύ, οι περισσότεροι άνθρωποι στο Κίρκενες δεν ασχολούνταν με την πολιτική, ούτε όταν επρόκειτο για τη νέα Ρωσία. Ο Τόμας Νίλσεν όμως ασχολούνταν. Έπαιρνε την αποστολή του ως τοπικού δημοσιο­ γράφου πολύ σοβαρά, κι ας δούλευε in the middle of nowhere * . Συνέχιζε να θέτει ερωτήματα: για το κλίμα, για τη Ρωσία, για το μέλλον της Θά­ λασσας Μπάρεντς. «Η Νορβηγία είναι εθισμένη στο πετρέλαιο, περισ­ σότερο κι από τη Ρωσία. Δεν θα ήταν καλύτερο αν κατευθύναμε αυτές τις τεράστιες επενδύσεις προς πράσινα πρότζεκτ;» * Αγγλικά στο πρωτότυπο: στη μέση του πουθενά.