Μάρξ και μαρξισμός

Ο ΝΕΑΡΌΣ ΚΑΡΛ 47 τηγική. Πέταξε ένα καυστικό υπονοούμενο ότι η Ρωσία με τους «συνδέσμους ανόητων προφητών και ανόητων οπαδών» ήταν το ιδανικό μέρος για τον Βάιτλινγκ. Τέλος, ο Μαρξ, «με τρο- μερό θυμό και αγανάκτηση», χτύπησε το τραπέζι τραντάζοντας τη λάμπα και δηλώνοντας ότι «η άγνοια δεν βοήθησε ποτέ κανέναν». 45 Αυτή ήταν η πρώτη σημαντική επίθεση του Μαρξ εναντίον ενός συντρόφου κομμουνιστή. Πολύ σύντομα ακολούθησε και άλλη μία εναντίον του «υπερβολικού συναισθηματισμού» και των «ερωτόληπτων μωρολογιών» του Χέρμαν Κρίγκε, ενός ακόλουθου του Βάιτλινγκ που ζούσε στη Νέα Υόρκη και έκανε κήρυγμα για το «διαποτισμένο από αγάπη αντίθετο του εγωι- σμού»· πίστευε ότι κομμουνισμός σήμαινε πως οι μετανάστες στην Αμερική θα πρέπει να λαμβάνουν δωρεάν 160 εκτάρια γης (6: 35, 41-42, 46). Η επίθεση ήταν πολύ πιο δριμεία εναντίον του κύριου ανταγωνιστή του Μαρξ εκείνη την εποχή, του Γάλλου αναρχικού και οπαδού της αμοιβαιότητας Πιερ- Ζοζέφ Προυντόν (1809-1865), στον οποίο επιτέθηκε σφοδρά στην Αθλιότητα της φιλοσοφίας (1847), αφού, όπως το έθεσε ο Ένγκελς, μετά από πολλές βραδιές έντονη συζήτηση, είχε απο- καλυφθεί «ένα αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ τους» (26: 278). 46 Μήπως αυτά τα ξεσπάσματα έδειχναν ένα μοτίβο εκκαθάρισης ή διαχωρισμού, το οποίο αργότερα θα ταλαιπωρούσε τα κομ- μουνιστικά κινήματα; Μήπως ο Μαρξ επιθυμούσε μια προσω- πική δικτατορία βασισμένη σε μια «νέα μισαλλοδοξία» ριζω- μένη στη «θρησκεία του ορθολογισμού», όπως τη φοβόταν ο Προυντόν; 47