Γράμμα στον πατέρα

F R A N Z K A F K A 6 κατά τη διάρκεια της πράξης της γραφής ο φόβος και τα παρελκόμενά του με εμποδίζουν και, γενι­ κώς, επειδή το μέγεθος αυτού του ζητήματος υπερ­ βαίνει κατά πολύ τη μνήμη μου και τη λογική μου. Εσένα αυτό το θέμα σού φαινόταν πάντα πολύ απλό, στον βαθμό τουλάχιστον που μιλούσες γι’ αυτό σ’ εμένα και, αδιάκριτα, μπροστά σε πολλούς άλλους. Σου φαινόταν κάπως έτσι: Όλη σου τη ζωή δούλεψες σκληρά, θυσίασες τα πάντα για τα παιδιά σου, προπαντός για μένα, και κατά συνέπεια εγώ «έχω ζήσει στα πούπουλα», είχα την απόλυτη ελευ­ θερία να σπουδάσω ό,τι μου έκανε κέφι, δεν υπήρ­ χε κανένας λόγος να με απασχολεί ο βιοπορισμός, δηλαδή κανένας λόγος για να έχω οποιαδήποτε έγνοια· παρ’ όλα αυτά, δεν ζήτησες να σου δείξου­ με ευγνωμοσύνη, την ξέρεις εσύ την «ευγνωμοσύ­ νη των παιδιών», τουλάχιστον, όμως, περίμενες κάποιου είδους αναγνώριση, ως ένδειξη κατανόη­ σης· αντί γι’ αυτό, εγώ κατέφευγα πάντα στο δω­ μάτιό μου, στα βιβλία, σε παλαβούς φίλους, σε εκκεντρικές ιδέες· ποτέ δεν μίλησα ανοιχτά μαζί σου, στη συναγωγή ποτέ δεν ήρθα κοντά σου, πο­ τέ δεν σε επισκέφθηκα στο Φράντσενσμπαντ * , αλ­ λά επίσης ποτέ δεν είχα στο μυαλό μου την οικο* Οι γονείς του Κάφκα επισκέπτονταν συχνά τα ιαματικά λουτρά του Φράντσενσμπαντ.