Μ ι α σ τ ι γμή της ι σ τορ ί ας
φωτ ί ζ ε ι
ΕΝΑ πρόσωπΟ...
Ο
Γιάνους Κόρτσακ
ήταν Πολωνός παιδίατρος,
παιδαγωγός, συγγραφέας, δημοσιογράφος και
αξιωματικός του πολωνικού στρατού.
Γεννήθηκε στη Βαρσοβία από εβραϊκή οικο
γένεια. Από παιδί διάβαζε πολύ. Σπούδασε Ια
τρική και έγινε γνωστός και περιζήτητος παιδία
τρος. Παρακολούθησε επιμορφώσεις στο Βερο
λίνο, το Παρίσι και το Λονδίνο, όπου αποφάσισε
πως δε θα δημιουργήσει ποτέ οικογένεια και
«θα εξυπηρετεί τα παιδιά και τις υποθέσεις των
παιδιών», υπόσχεση που έκανε πραγματικότητα
με τη στάση ζωής και τις ιδέες του. Για τριάντα
ολόκληρα χρόνια ήταν διευθυντής ενός ορφα
νοτροφείου της Βαρσοβίας για εβραιόπουλα,
όπου εφάρμοσε πολλές από τις παιδαγωγικές
του αντιλήψεις: την απόρριψη της βίας –σωματι
κής και λεκτικής–, την αρχή ότι η εκπαιδευτική
διαδικασία πρέπει να λαμβάνει υπόψη την ιδιαι
τερότητα του κάθε ατόμου, την πεποίθηση ότι
όλα τα παιδιά θα έπρεπε να κρίνονται όχι μόνο
από τους ενήλικες, αλλά και από τους συνομη
λίκους τους κ.ά. Ισχυριζόταν ότι οι ενήλικες πρέ
πει να δέχονται τα παιδιά ως ίσες οντότητες, να
αναγνωρίζουν τα δικαιώματά τους και να τα σέ
βονται. Οι απόψεις του στηρίζονταν στις αρχές
της δημοκρατίας και του διαλόγου.
Στις αρχές Αυγούστου του 1942 θανατώθηκε
μαζί με τους μαθητές του από τους Ναζί.
Πρωτοπόρος παιδαγωγός, σήμερα ο Γιά
νους Κόρτσακ αναγνωρίζεται ως ο πρόδρομος
μιας σειράς εκπαιδευτικών τάσεων σχετικά με τα
δικαιώματα και την πλήρη ισότητα των παιδιών
και αποτελεί σημείο αναφοράς για πολλούς
σύγχρονους συγγραφείς και παιδαγωγούς. Στις
παιδαγωγικές ιδέες του έχουν βασιστεί η Διακή
ρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού το 1959,
καθώς και η «Σύμβαση για τα Δικαιώματα του
Παιδιού» (η οποία εγκρίθηκε από τη Γενική Συ
νέλευση του ΟΗΕ το 1989).
➽
Ανατρέξτε στο βιβλίο της Ruth Rocha
Η Παγκό-
σμιαΔιακήρυξη τωνΔικαιωμάτων τουΑνθρώπου,
που έχει εκδοθεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων
Εθνών και έχει μεταφραστεί στην ελληνική γλώσσα
από τις εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, το οποίο προσφέρει με
απλό και σύντομο τρόπο στα παιδιά και τους νέους
το επίσημο κείμενο της Διακήρυξης των Δικαιωμά
των του Ανθρώπου.
➽
Δείτε στο θέατροΠόρτα την παράσταση «Ποιος
είναι ο Δόκτωρ Κόρτσακ;»
του πολυβραβευμένου
Σκοτσέζου συγγραφέα Ντέιβιντ Γκρεγκ, για να γνω
ρίσετε την ιστορία και το έργο του σπουδαίου Πο
λωνοεβραίου ανθρωπιστή.
Γιάνους Κόρτσακ
22/7/1878 ή1879
5/8/1942
Ο Γιάνους Κόρτσακ με τα παιδιά
του ορφανοτροφείου
, 1938.
The Janusz Korczak Living Heritage Association
Είναι κάτι που με απασχολεί…
Φέντι
Σκέφτομαι τη μαμά μου. Την ψάχνω
μέσα από κακογραμμένες VHS κασέτες
και φωτογραφίες στα πατάρια.
«Δεν είναι όλες οι γυναίκες
φτιαγμένες για μαμάδες». Αυτό μου
είπε ο πατέρας μου όταν μας εγκατέ-
λειψε λίγα χρόνια αργότερα. Για ένα
διάστημα διέλυα ό,τι έβρισκα μπρο-
στά μου γιατί έπεσα θύμα της στατιστικής. Πρέπει κάποτε
όμως να πάρω τα υλικά της καταστροφής και να φτιάξω
κάτι πρωτότυπο και δικό μου. Μπορεί να τη συναντήσω αρ-
γότερα και να μοιραστούμε μαζί την απέχθειά μας για τα
μωρά που το μόνο που κάνουν είναι να κλαίνε και να λερώ-
νουν τις πάνες τους.
Μπορεί να γελάσουμε, και αυτό το γέλιο να γεμίσει με
ήχο και φως τα όνειρά μου και αν γίνεται και την οικογενεια-
κή μας φωτογραφία. Είμαι ο καλύτερος στο τένις, αλλά πότε
έφτανε στη ζωή να είσαι πάντα ο καλύτερος;
Μπιπί
Θυμάμαι τον μπαμπά μου. Ένα πανύψηλο βουνό που
προσπαθούσε κάθε καλοκαίρι να ανέβει η μαμά μου.
Δύσκολο και απόμακρο όλες τις άλλες εποχές. Ένα βου-
νό γεμάτο χαράδρες επικοινωνίας και γλιστερά σκου-
πίδια εγωισμού. Κάποιες φορές τα κατάφερνε, τις πε-
ρισσότερες όχι. Μέχρι που το καλοκαιρινό παράθυρο
γινόταν με τα χρόνια όλο και πιο στενό. Και η μαμά
μου γινότανε όλο και πιο βαριά, όλο και πιο παθητική.
Τότε όλα τελείωσαν. Κανείς μας δεν ξανανέβηκε στο
βουνό και η μαμά έμεινε στις βαλτώδεις εκτάσεις της.
Εγώ κάνω τον κύκλο. Θα ιδρώσω αλλά θα τον βρω
κάπου, σε μια άλλη διαδρομή. Έχω όλο τον καιρό δικό
μου. Θα γίνω ο καλύτερος στο μπάσκετ (ένα μικρό βου-
νό είμαι και εγώ) και θα τον συναντήσω στο πανηγύ-
ρι της νίκης.
Δύο αγόρια 12 ετών.
Δύο παράλληλες α-
φηγήσεις. Ο Φέντι,
έτσι τον φωνάζουν
στο σχολείο εξαι
τίας της fender κι
θάρας του, παίζει
τένις. Πρέπει να
προκριθεί στους
παγκόσμιους αγώνες τένις
εφήβων. Πρέπει, γιατί έχει πολλά να
αποδείξει τόσο στον απαιτητικό πα
τέρα του όσο και στο ιδιωτικό σχο
λείο που πηγαίνει. Ο Μπιπί, παρα
τσούκλι που του έμεινε από τότε
που δούλευε σ’ ένα βενζινάδικο,
μένει με τη μητέρα του και παίζει
μπάσκετ. Ο Μπιπί θέλει να φύγει, να
ξεφύγει, από το μίζερο και παραβα
τικό περιβάλλον στο οποίο μεγαλώ
νει. Και ποιος ξέρει, ίσως η δική του
επιτυχία φέρει πίσω τον πατέρα του.
Το βιβλίο κυκλοφορεί στη νέα σειρά
Ιστορίες που ζεις δυνατά.
Διάβασε το βιβλίο
του
Κώστα Χαραλά
Μαύρο πρόβατο στο Τέξας
εικονογράφηση: Γ
ιώργος
Δ
ημητρίου
