Γράμμα στον πατέρα

Γ Ρ Α Μ Μ Α Σ Τ Ο Ν Π Α Τ Ε Ρ Α 9 Δεν λέω φυσικά πως έγινα αυτό που είμαι μόνο λόγω της δικής σου επίδρασης. Αυτό θα ήταν υπερ­ βολή (και, μάλιστα, έχω μια τάση προς αυτή την υπερβολή). Είναι πολύ πιθανόν, ακόμα κι αν είχα μεγαλώσει απολύτως απαλλαγμένος από τη δική σου επιρροή, να μην είχα γίνει ο άνθρωπος που θα επι­ θυμούσες να είμαι. Μπορεί να είχα γίνει ένας αδύ­ ναμος, φοβητσιάρης, διστακτικός, ανήσυχος άν­ θρωπος, ούτε Ρόμπερτ Κάφκα, ούτε Καρλ Χέρμαν, * αλλά όμως κάτι εντελώς διαφορετικό από αυτό που είμαι τώρα, και θα μπορούσαμε να τα βρούμε μια χαρά οι δυο μας. Θα ήμουν ευτυχής αν σε είχα φίλο, αφεντικό, θείο ή παππού, ακόμα και (αν και με περισσότερους ενδοιασμούς) πεθερό. Μόνο που ως πατέρας ήσουν πολύ δυναμικός για τα μέτρα μου, ιδιαίτερα μάλιστα επειδή οι αδελφοί μου πέθαναν όταν ήταν μικροί και οι αδελφές μου ήρθαν στον κόσμο πολύ αργότερα, κι έτσι χρειάστηκε να αντι­ μετωπίσω εγώ εντελώς μόνος το πρώτο κύμα – γι’ αυτό και ήμουν πολύ αδύναμος για να ανταποκριθώ. * Ο Ρόμπερτ Κάφκα, ανιψιός του Χέρμαν Κάφκα, γιος του αδελφού του Φίλιπ, ήταν ένας εξαιρετικά επιτυχημένος δικηγόρος της Πράγας. Ο Καρλ Χέρμαν, σύζυγος της Έλι, της μεγαλύτερης από τις τρεις αδελφές του Φραντς, θεωρείτο ικανότατος και τολμηρός επιχειρηματίας. Ο Χέρμαν Κάφκα τους εκτιμούσε και τους δύο.