Παιδιά διάλειμμα Τεύχος 42 – Άνοιξη-Καλοκαίρι 2021

Μ ι α σ τ ι γμή της ι σ τορ ί ας φωτ ί ζ ε ι ΕΝΑ πρόσωπΟ... Ο Γιώργος Παπανικολάου γεννήθηκε το 1883 στην Κύμη Ευβοίας. Οπατέρας τουΝικόλαος Πα- πανικολάου ήταν γιατρός, και σύμφωνα με την παράδοση της εποχής ο πρωτότοκος γιος έπρεπε να ακολουθήσει το επάγγελμα του πατέρα. Μια όμως που ο μεγαλύτερος αδελφός του Γιώργου επέλεξε τη Νομική, ο κλήρος έπεσε στον δευτε- ρότοκο, που έδειχνε και ιδιαίτερη κλίση στην ια- τρική επιστήμη. Πέρασε τα παιδικά του χρόνια στην Κύμη Ευβοίας, μεγαλώνοντας σε μια ζεστή και δεμένη οικογένεια που του έδειχνε ιδιαίτερη αδυναμία, και στησυνέχειαοι γονείς του τον έστει- λαν στην Αθήνα, στο Γυμνάσιο. Μετά γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πήρε το πτυχίο του σε ηλικία μόλις 21 ετών. Κατά τη διάρκεια των σπουδών του στην Αθήνα διεύρυνε ακόμα περισσότερο τις γνώσεις του. Έμαθε ξένες γλώσσες, ασχολήθηκε με τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία και με το μεγάλο πάθος του, που ήταν η μουσική. Αφού τελείωσε τις σπουδές του, επέστρεψε στην Εύβοια, αλλά δεν ένιωθε ότι ήθελε να ασκήσει την ιατρική. Άρχισε να καλλιεργεί μόνος του τη γη του και να διαβάζει φιλοσοφία και βιολογία, προσπα- θώντας να αποφασίσει τα επόμενα βήματά του. Ο πατέρας του, αναγνωρίζοντας τις ιδιαίτερες ικανότητες του παιδιού του και την τάση του προς την επιστημονική έρευνα, τον έστειλε για ανώτερες σπουδές στη Γερμανία, όπου πήρε το διδακτορικό του. Στη συνέχεια ο Γιώργος Παπανικολάου απο- φασίζει να αφοσιωθεί στη Βιολογία και μετά τον γάμο του με την Ανδρομάχη Μαυρογένη μετα- ναστεύουν στην Αμερική. Στην αρχή τα πράγμα- τα είναι πολύ δύσκολα, αλλά διορίζεται βοηθός στο παθολογικοανατομικό τμήμα του Νοσοκο- μείου της Νέας Υόρκης. Οι επιστημονικές του ικανότητες και το ήθος του αναγνωρίζονται γρή- γορα και η επόμενη στάση του είναι το Ιατρικό Κολέγιο του Πανεπιστημίου του Κορνέλ, στο οποίο εργάστηκε μέχρι το 1961. Εκεί συνέχισε τις έρευνές του και άρχισε να ερευνά μια μέθοδο πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μή- τρας. Ημέθοδός του έμεινε γνωστήως «Pap test» και έχει σώσει εκατομμύρια γυναίκες. Προτάθηκε δύο φορές για βραβείο Νόμπελ και του απονε- μήθηκαν πολλά αμερικανικά ιατρικά βραβεία και, μετά τον θάνατό του, το Βραβείο του ΟΗΕ. Πέθα- νε στις 19Φεβρουαρίου του 1962, από καρδιακή προσβολή, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο κενό. Γνώρισε τον Γιώργο Παπανικο- λάου αλλά και τους Κόστια Καραθεοδωρή, Δημήτρη Γλη- νό, Σέμνη Καρούζου, Αχιλλέα Παπαπέτρου, Αμαλία Φλέ- μινγκ όταν ήταν παιδιά στο νέο βιβλίο της Αγγελικής Δαρλά- ση Οι επιστήμονες από τη σει- ρά Οι Μεγάλοι… μικροί . Γιώργος Παπανικολάου 1883-1962 Ο μικρός δημοσιογράφος συναντά… Eξαμηνιαία Εφημερίδα για παιδιά του Δημοτικού Τεύχος 42 ο Άνοιξη-Καλοκαίρι 2021 ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Δάφνη Βρέλλη, Δέσποινα Δρακάκη, Αγγελική Μποζίκη, Μάρω Ταυρή ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Ουρανία Λυμπεροπούλου ΑΛΛΗΛΟΓΡΑΦΙΑ Παιδική εφημερίδα «Παιδιά, διάλειμμα!» Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Τ.Θ. 21001, Τ.Κ. 114 10 ΑΘΗΝΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ-ΠΑΡΑΓΩΓΗ Εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΣΕ ΣΧΟΛΕΙΑ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΑ Η Ελένη Σβορώνου είναι συγγραφέας παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας. Εργάζεται ως Υπεύθυνη Περι- βαλλοντικής Εκπαίδευσης στο WWF Ελλάς. Συντονίζει εργαστήρια δημιουργικής γραφής και αρθρογραφεί σε ηλεκτρονικό περιοδικό. Αν ψάχνεις απαντήσεις σε ένα σωρό «γιατί» γύρω από την Ελληνική Επανάσταση –που φέτος έχει την τιμητική της– διάβασε το βιβλίο της Για να ζούμε ελεύθεροι και βρες τις απαντήσεις που ψάχνεις. Το συρτάρι της Ελένης Σβορώνου Αγαπητοί αναγνώστες, Μα καλά, δεν τα μαθαίνουμε όλα στο σχολείο; θα μου πείτε. Γιατί έγραψες για την Ελληνική Επανάσταση; Βεβαίως και μαθαίνουμε και στο σχολείο. Αλλά τελικά όλοι τα ίδια θυμόμαστε: τους ήρωες, τις σπουδαίες και ηρωικές μάχες και ναυμαχίες, άντε και τους Φιλέλληνες. Στο βιβλίο μου Για να ζούμε ελεύθεροι προσπάθησα να φωτίσω άλλα ωραία θέματα. Ας πούμε: Πώς ξεκίνησαν όλα; Πώς ξεκίνησε μια Επανάστα- ση μετά από 400 χρόνια σκλαβιάς; Δεν είχαν ξεχάσει οι πρόγονοί μας πώς είναι να ζεις ελεύθερος; Έπειτα, όλοι μιλάμε για τα γεγονότα της Επανάστασης, αλλά πριν τι συνέβαινε; Πώς ζούσαν οι πρόγονοί μας; Τι σημαίνει άραγε «σκλαβιά»; Ζούσαν με αλυσίδες οι Έλληνες; Σαν τους σκλάβους στις φυ- τείες της Αμερικής; Διάβασα πολλά βιβλία για να βρω απαντήσεις. Αλλά και μίλησα με επιστήμονες. Με ιστορικούς. Δεν ήταν εύκολο. Γιατί οι ιστορικοί δε συμφω- νούν σε όλα. Έπρεπε να ακούσω όλες τις απόψεις και να κρίνω ποιες είναι αυτές που δέχονται οι περισσότεροι και οι σοβαροί επιστήμονες. Έγραψα κι έσβησα πολύ! Στο σβήσε γράψε, σβήσε γράψε, τελικά τα κατάφερα! Το συρτάρι του συγγραφέα είναι ένας κόσμος μαγικός. Κάποιοι λένε πως εκεί υπάρχουν πολλές μικρές ιστορίες, χωρίς αρχή, μέση ή τέλος, και πως κρατούνται φυλακισμένοι άγνωστοι ήρωες και ηρωίδες. Αν ανοίξεις το συρτάρι, τότε ξεπηδούν μεμιάς στον έξω κόσμο και προσπαθούν να δραπετεύσουν. Οι ρεπόρτερ της εφημερίδας Παιδιά, διάλειμμα! ξεδιαλύνουν τον μύθο και φέρνουν στο φως τα μυστικά που κρύβει το συρτάρι του συγγραφέα. Κ.Π. 15356 Τα δύσκολα θέματα τα ιστόρησα με λίγες και απλές λέξεις. Κι ο Χρήστος Κούρτογλου τα εικονο- γράφησε με πλούσια χρώματα και πρωτότυπες εικό- νες που δε μοιάζουν καθόλου με αυτές που βλέπου- με στα βιβλία για την Επανάσταση και στους τοίχους του σχολείου μας. ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ ΕΚΔΟΤΙΚH Α.Ε. Ιπποκράτους 118, 11472 Αθήνα. Τηλ.: 211 3003500, Fax: 211 3003562. email: metaixmio@metaixmio.gr www.metaixmio.gr τον αστροφυσικό και συγγραφέα Διονύση Σιμόπουλο Τη συνέντευξη πήρε ο Γιώργος Κοντογιάννης, 11 ετών. Διάβασε το νέο βιβλίο του Διονύση Σιμόπουλου Πες μας, παππού… Πώς γεννιούνται τ’ άστρα . Έχετε σπουδάσει Αστροφυσική. Γιατί επιλέξατε αυτή την επιστήμη; Ο καθένας μας επιλέγει το αντικείμενο των σπουδών του για διάφορους λόγους. Στη δική μου περίπτωση η Αστροφυσική ήταν μία δευτερεύουσα επιλογή, αλλά την αγάπησα ιδιαίτερα, με αποτέλεσμα να γίνει το αντικείμε- νο ενασχόλησής μου για μια ολόκληρη ζωή. Τι προσφέρει η Αστροφυσική στον άνθρωπο και την κοινωνία; Η ενασχόλησή μου με την Αστροφυσική βοήθησε όχι μόνο εμένα αλλά και εκατοντάδες παιδιά που επηρεάστηκαν από τις παρουσιάσεις μου κι έχουν γίνει σήμερα σπουδαίοι ερευνητές και καθηγητές σε ερευνητικά κέντρα της Ελλάδας και του εξωτερικού. Γνωρίζω ότι έχετε γράψει πολλά βιβλία για μεγάλους. Γιατί αποφασίσα- τε να γράψετε και βιβλία γνώσεων για παιδιά; Γιατί μου το ζήτησαν οι πέντε εγγονές μου, στις οποίες άρεσαν πάρα πολύ οι αφηγήσεις μου. Κι έτσι θεώρησα ότι ίσως αυτές μου οι περιγραφές να άρεσαν και σε άλλα παιδιά. Αυτή η επιτυχημένη σειρά βιβλίων σας έχει τίτλο Πες μας, παππού… Υπήρχε κάποιος ιδιαίτερος λόγος που επιλέξατε αυτό τον τίτλο; Γιατί αυτός ακριβώς είναι και ο λόγος που έφτιαξα αυτή τη σειρά των βι- βλίων. Όταν διάβασα το βιβλίο σας για τα άστρα, εντυπω- σιάστηκα από τις γνώσεις που έχουμε αποκτήσει για το Σύμπαν και το πώς γεννιέται, μεγαλώνει… Πώς είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τόσο πολλά για τα άστρα, τους γαλαξίες, τα σμήνη γαλαξιών, αν και βρίσκονται τόσο μακριά; Γιατί απλούστατα έχουμε μάθει να μιλάμε τη γλώσσα των άστρων! Μελετάμε δηλαδή το φως τους, και η ακτινοβολία που εκπέμπουν μας πληροφορεί πόσο μακριά βρίσκονται, ποια είναι η θερμοκρασία και η ηλικία τους, τον τρόπο που γεννιούνται και εξελίσσονται και, τελικά, ακόμα και τον τρόπο που πεθαίνουν. Στο πρώτο βιβλίο της σειράς διάβασα και για την αποστολή Απόλλων 11, δηλαδή για τους πρώτους αστροναύτες που πάτησαν στη Σελήνη. Πού ήσα- σταν εσείς εκείνη την πολύ σημαντι- κή στιγμή για την ανθρωπότητα; Έτυχε να γράφω περιγραφές των απο- στολών αυτών για μια αθηναϊκή εφημε- ρίδα κι έτσι είχα την τύχη να βρίσκομαι μα- ζί με τους αστροναύτες καθώς προετοιμάζονταν για το ταξίδι τους στο φεγγάρι και στο κέντρο ελέγχου που τους κατεύθυνε από τη Γη. Ο ι Ρομά ερχόμαστε από μακριά στον χώρο και τον χρόνο. Οι πρόγονοί μου, για εκατοντά- δες χρόνια, δεν είχαν δικαίωμα ιδιοκτησίας. Δεν είναι, λοιπόν, ότι δεν ήθελαν να μείνουν κάπου, να χτίσουν τα σπίτια τους, να μεγαλώνουν τα παιδιά τους με ασφάλεια όπως οι υπόλοιποι – εκείνοι, οι άλλοι, δεν τους ήθελαν. Όπου κι αν πήγαιναν, αργά ή γρήγορα τους έδιωχναν. Κι έτσι περιπλανιούνταν κυνηγημένοι. Μα όταν είσαι συνεχώς περιπλανώμενος από τόπο σε τόπο, πώς να έχεις δουλειά, πώς να πηγαίνουν τα παιδιά στο σχολείο; Πώς να ριζώσεις; Ακόμα κι αν θέλεις. Το αποκορύφωμα του μίσους εναντίον μας ήταν από τη ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου: τότε που εκατοντάδες χιλιάδες από εμάς, σχεδόν ο μισός πληθυσμός μας, χάθηκε στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Δεν ξέρω πόσοι έκλαψαν για εμάς. Ξέρω όμως πως πολλούς τους συγκινεί αυτό το όμορφο τραγούδι που έχουμε για εθνικό μας ύμνο και αναφέρεται στο δικό μας Ολοκαύτωμα. Τι κι αν δεν καταλαβαίνουν τα λόγια του τραγουδιού; Η μουσική καταφέρνει και μας ενώνει. Δεν είναι στην κουλτούρα μας να θυμόμαστε τα άσχημα. Είναι όμως στην κουλτούρα μας να κά- νουμε όσα μας πληγώνουν κι όσα ονειρευόμαστε τραγούδι και χορό. Ίσως επειδή όταν χορεύεις κι όταν τραγουδάς νιώθεις ελεύ- θερος. Και διαπιστώνεις πόσο όμορφο κι απελευθερωτικό είναι για την καρδιά και τον νου να μην υπάρχουν μίση, διχόνοιες, διακρίσεις. Κι εγώ, η Άλη, σκέφτομαι πως η ζωή είναι ακόμα πιο όμορφη όταν είμαστε κοντά μεταξύ μας οι άνθρωποι. Όλοι μαζί. Και πόσο κρίμα κι άδικο είναι να ζούμε… από μακριά. Είναι κάτι που με απασχολεί… Εκείνο το καλοκαί- ρι, στην απομα- κρυσμένη αλάνα της μικρής μας πόλης, μαζί με τους πλανόδιους και το Λούνα Παρκ τους ήρθε και η Άλη. Το Λούνα Παρκ είχε κι ένα καρουζέλ με αλογάκια, λαμπιόνια, κα- θρέφτες και μουσική. Η Άλη δεν είχε τίποτα, ήταν αλλιώτικη και, όπως μας είπαν οι μεγάλοι, θα έπρεπε να τη φοβόμαστε και να την αποφεύ- γουμε. Κι εμείς τη δέσαμε με ένα μαντί- λι και την τραβολογούσαμε σαν σκυ- λάκι. Μέχρι που ανακαλύψαμε ότι μπορούσε να κάνει μάγια… Από 7 ετών Διάβασε το βιβλίο της Αγγελικής Δαρλάση Από μακριά εικονογράφηση: Β ασίλης Κ ουτσογιάννης Δες και το πρώτο του Πες μας, παππού… Πώς πήγαμε στο φεγγάρι .