Υπογαία: Ένα ταξίδι στα βάθη της γης και του χρόνου

11 Ο δρόμος για την υπογαία περνάει μέσ’ από τον σχισμένο κορμό ενός γέρικου φράξου. Καύσωνας στα τέλη του καλοκαιριού, ο αέρας βαρύς. Το νυσταλέο βούισμα των μελισσών πάνω από το γρασίδι στα λιβάδια. Κάπου χα- μηλότερα, μια φωτιά καίει αθέατη, με τον καπνό της μια στήλη. Ένα παιδί ρίχνει πέτρες, μία μία, σ’ έναν μεταλλικό κουβά, ντιν, ντιν, ντιν . Παίρνεις ένα μονοπάτι μέσ’ από αγρούς, περνάς έναν λόφο στα ανατολικά, σημαδεμένο από μια σειρά από εννέα τύμβους, όμοιους με κόμπους ραχοκοκαλιάς στη γη. Τρία άλογα μέσα σ’ ένα λαμπερό σύν- νεφο από μύγες, ασάλευτα αν εξαιρέσεις ένα ανάδεμα της ουράς, ένα τίναγμα του κεφαλιού. Πάνω από μια σκάλα που δρασκελίζει έναν τοίχο από ασβεστόλιθο και πλάι σ’ ένα ρυάκι ως μια δασωμένη λακκιά, όπου φυτρώνει ο αρ- χαίος φράξος. Η κορυφή του θάλλει προς τον ουρανό αψηφώντας τον καιρό. Οι μακριοί του κλώνοι γέρνουν χαμηλοί τριγύρω. Οι ρίζες του φτάνουν βαθιά κάτω από τη γη. Χελιδόνια διαγράφουν καμπύλες και βουτούν, με το φτέρωμά τους να αναλάμπει. Μαρτινάκια διασταυρώνονται καταμεσής του αέρα. Ένας κύκνος πετά ψηλά με τα τριζάτα του φτερά. Αυτός ο πάνω κόσμος είναι πανέμορφος. Κοντά στη βάση του φράξου, ο κορμός χωρίζεται με μια ακανόνιστη ρωγμή, τόσο φαρδιά, ώστε ίσα που χωράει κάποιος για να χωθεί στην κούφια καρδιά του δέντρου – κι αποκεί να πέσει στον σκοτεινό χώρο που ανοίγει από κάτω. Τα χείλη της ρωγμής είναι λειασμένα τόσο που λάμπουν, απ’ όσους έχουν ήδη πάρει τούτον τον δρόμο, περνώντας μέσ’ από τον γέρικο φράξο στην υπογαία. Κάτω από τον φράξο, ένας λαβύρινθος ξετυλίγεται. Χαμηλά ανάμεσα στις ρίζες ως ένα πέτρινο πέρασμα που βαθαίνει απότομα μες στη γη. Το χρώμα σβήνει σε τόνους του γκρι, του καφέ,