Υπογαία: Ένα ταξίδι στα βάθη της γης και του χρόνου

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: ΟΡΑΣΗ (ΒΡΕΤΑΝΙΑ) 36 καταφύγια και τα αναρίθμητα μίλια του δικτύου φυσικών σπηλιών και σηράγγων στο υπέδαφός τους. Τον Σον γοητεύουν οι μεγάλες μυθολο- γικές ιστορίες στον Κάτω Κόσμο – ο Δάντης κι ο Βιργίλιος, η Περσε- φόνη και η Δήμητρα, η Ευρυδίκη, ο Ορφέας κι ο Αρισταίος (ο μελισ- σουργός) – και οι συνδεόμενες οραματικές δυνάμεις του σκότους και της τυφλότητας. Τα ποιήματα που γράφει για την υπογαία μού φαίνονται ταυτόχρονα σαν κάτι που ξεθάφτηκε και κάτι απόκοσμο. Σε αυτά, ο βαθύς χρόνος αποκτά λαλιά, η γη ξυπνά, η πέτρα μιλά. Σε αυτά, επίσης, οι νεκροί γυρνούν για λίγο στη ζωή χάρη στην έγνοια του ποιητή. Οι λόφοι Μέντιπ υψώνονται νότια του Μπρίστολ και δυτικά του Μπαθ. Από το νότιο άκρο τους μια καθαρή μέρα, τα Γκλαστονμπέρι Τορ φαίνονται πέρα από τους υγρούς κάμπους του Σόμερσετ Λέβελς. Από δυσμάς προς ανατολάς, απλώνονται για σχεδόν τριάντα μίλια, στενεύοντας προς τη θάλασσα στο Κανάλι του Μπρίστολ. Η γεωλογία τους είναι περίπλοκη, αλλά κυρίως πρόκειται για μια ασβεστολιθική οροσειρά – και η ασβεστολιθική γη, έγραφε ο Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, «είναι κούφια… γη· αν τη χτυπούσες μ’ ένα γιγάντιο σφυρί, θα αντη- χούσε σαν τύμπανο ή μπορεί να βούλιαζε φανερώνοντας μια πελώρια υπόγεια θάλασσα». Το πρώτο χαρακτηριστικό του ασβεστόλιθου είναι η διαλυτότητά του στο νερό. Η βροχή απορροφά διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα, δημιουργώντας ένα μαλακό ανθρακικό οξύ – αρκετά ισχυρό, ίσα ίσα για να χαράζει και να τρώει τον ασβεστόλιθο με το πέρασμα του χρόνου. Αυτή η διάβρωση βαθαίνει στην επιφάνεια του ασβεστόλιθου τις «δα- κτυλογλυφές» και τις «αμαξοτροχιές», καθώς και τους κρυμμένους λα- βυρίνθους του από ρήγματα και αίθουσες. Τα ρυάκια δίνουν με την ενέργειά τους μορφή στην πέτρα. Νερά θερμοπηγών ανεβαίνουν μέσ’ από τη γη τρώγοντας τον βράχο. Οι ασβεστολιθικοί τόποι είναι γεμάτοι κρυφά μέρη. Έχουν τον αναπάντεχο όγκο του εσωτερικού ενός πνεύ- μονα. Πύλες επιτρέπουν την πρόσβαση στην εκτεταμένη υπογαία τους: τρύπες και καταβόθρες, ανοίγματα όπου ποτάμια εξαφανίζονται μέσα στην ίδια τους την κοίτη. Ο μεγάλος συγγραφέας και χαρτογράφος των δυτικών περιοχών της Ιρλανδίας, Τιμ Ρόμπινσον, ξέρει καλύτερα απ’ τον καθένα πόσο παραπλανητικός είναι ο ασβεστόλιθος. Αφού έχει