Υπογαία: Ένα ταξίδι στα βάθη της γης και του χρόνου

19 Γνωρίζουμε τόσο λίγα για τους κόσμους κάτω από τα πόδια μας. Κοι- τάξτε ψηλά μια ανέφελη νύχτα και μπορεί να δείτε το φως από ένα αστέρι χιλιάδες τρισεκατομμύρια μίλια μακριά, ή να διακρίνετε τους κρατήρες που άφησαν αστεροειδείς πέφτοντας στην επιφάνεια της σε- λήνης. Κοιτάξτε χαμηλά και η ματιά σας σταματά στο χώμα, την άσφαλ- το, τα δάχτυλα των ποδιών σας. Σπάνια έχω αισθανθεί τόσο μακριά από τον κόσμο των ανθρώπων, όσο όταν βρέθηκα μόλις δέκα μέτρα από κάτω του, πιασμένος στα αστραφτερά σαγόνια μιας ασβεστολιθικής στρώσης που πρωτοφτιάχτηκε στον πυθμένα μιας αρχαίας θάλασσας. Η υπογαία φυλά καλά τα μυστικά της. Μόλις τα τελευταία είκοσι χρόνια κατάφεραν οι οικολόγοι να εντοπίσουν τα δίκτυα μυκήτων που απλώνονται στο έδαφος ενός δασωμένου τόπου, ενώνοντας τα χωριστά δέντρα σε δάση με εσωτερική επικοινωνία – κάτι που οι μύκητες κάνουν εδώ κι εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια. Στην επαρχία Τσονγκίνγκ στην Κίνα, ένα δίκτυο σπηλαίων που εξερευνήθηκε το 2013 βρέθηκε ότι είχε τον δικό του καιρό: στρώματα ομίχλης στοιβαγμένα σε μια πελώρια κεντρική αίθουσα, ένα κρύο πούσι που πλανιέται σε γιγάντιους θαλάμους νέφωσης μακριά από τ’ άγγιγμα του ήλιου. Τριακόσια μέτρα κάτω από τη γη στη βόρεια Ιταλία, κατέβηκα με σχοινί σε μια τεράστια ροτόντα από πέτρα, σκαμμένη από έναν υπόγειο ποταμό και γεμάτη μαύρους αμμόλοφους. Διασχίζοντας με τα πόδια αυτούς τους αμμόλοφους, ήταν σαν να βάδιζα με κόπο σε μια ανάερη έρημο σ’ έναν άφωτο πλανήτη. Γιατί να κατέβεις χαμηλά; Είναι μια αντι-ενστικτώδης ενέργεια, ενά- ντια στη φορά της λογικής και τη φυσική κλίση του μυαλού μας. Το να βάλεις ηθελημένα κάτι στην υπογαία είναι σχεδόν πάντα μια στρατη- γική για να το προφυλάξεις σε ένα μέρος όπου δεν θα είναι εύκολα ορατό. Για να ανακτήσεις κάτι από την υπογαία, απαιτείται σχεδόν πάντα επίμοχθη δουλειά. Η δυσκολία πρόσβασης στην υπογαία την έχει προ πολλού καταστήσει σύμβολο όσων δεν μπορούν να λεχθούν