Βασικές Αρχές Κοινωνικών Επιστημών (Β' Λυκείου)

53 Β Α Σ Ι Κ Ε Σ Α Ρ Χ Ε Σ Κ Ο Ι Ν Ω Ν Ι Κ Ω Ν Ε Π Ι Σ Τ Η ΜΩ Ν Β΄ ΛYKEΙΟΥ n Β Α Σ Ι Κ Ε Σ Π Ρ Ο Σ Ε Γ Γ Ι Σ Ε Ι Σ Σ Τ Η Ν Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ι Α 2 Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο βελτιώσει τη ζωή των ατόμων, δηλαδή να επιφέρει ευημερία, εάν η διανομή των προϊόντων είναι δίκαιη. Τα βασικά οικονομικά ερωτήματα στα οποία καλείται να απαντήσει η πολιτική οικονομία είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους; 3 Τα προβλήματα που αφορούν την επιλογή των προϊόντων, την τεχνολογία, τη διανομή και την ανάπτυξη της οικονομίας δεν είναι ανεξάρτητα μεταξύ τους, αλλά βρίσκονται σε σχέση αλληλεπίδρασης. Για παράδειγμα: α. Ποια προϊόντα θα παραχθούν και σε ποιες ποσότητες: Έστω ότι μια κοινωνία αποφασίζει να αναπτύξει τη βιομηχανία τροφίμων προκειμένου να καλυφθούν οι διατροφικές ανάγκες του πληθυσμού. Αυτό δημιουργεί νέες ανάγκες και επηρεάζει την παραγωγή άλλων αγαθών που θα χρησιμοποιηθούν ως πρώτες ύλες, όπως γεωργικά, αλιευτικά, κτηνοτροφικά προϊόντα. β. Πώς θα παραχθούν: Η απόφαση για την παραγωγή τροφίμων θα συνοδευτεί από την επιλογή του τρόπου παραγωγής. Έτσι, θα αποφασιστούν θέματα όπως εάν θα γίνουν εισαγωγές, εάν τα εργοστάσια θα ανήκουν σε ιδιώτες ή στο κράτος, εάν θα απασχοληθούν και πόσοι εργαζόμενοι, εάν θα χρησιμοποιηθεί προηγμένη τεχνολογία, εάν θα παραχθούν προϊόντα χαμηλού κόστους ή ακρι­ βότερα υψηλής ποιότητας. γ. Πώς θα διανεμηθούν: Η απόφαση για τον τρόπο παραγωγής επηρεάζει το κόστος και την τιμή των προϊόντων. Επίσης καθορίζει το πόσοι από αυτούς που συμμετέχουν στην παραγωγή, π.χ., ως εργαζόμενοι, δικαιούνται κάποιο προϊόν. Οι αμοιβές (π.χ. μισθοί, ενοίκια) όλων όσοι συμμετέχουν στην παραγωγή εξαρτώ­ νται από τα κριτήρια που έχει υιοθετήσει η συγκεκριμένη κοινωνία. Η διανομή επηρεάζεται επίσης από τους φόρους και τα επιδόματα που παρέχει η πολιτεία ως μέτρα ανακατανομής του εισοδήματος, για να επιτύχει κοινωνικά πιο απο­ δεκτή διανομή και να εξαλείψει τις περιπτώσεις μεγάλης φτώχειας σε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. δ. Πώς θα αναπτυχθεί η οικονομία: Η παραγωγή τροφίμων δημιουργεί ανάγκες υποδομών για τη μεταφορά των προϊόντων. Έτσι, ανακύπτει το ζήτημα βελ­ τίωσης του μεταφορικού δικτύου, ώστε να διακινούνται περισσότερα προϊόντα, γρηγορότερα και ασφαλέστερα. Η απόφαση για βελτίωση του μεταφορικού δικτύου (π.χ. δρόμοι, λιμάνια, αερολιμένες) επηρεάζει την ποσότητα των αγα­ θών που θα παραχθούν, το κόστος παραγωγής, την τιμή τους, καθώς και τη διανομή τους, μιας και δημιουργεί θέσεις εργασίας.