Τo Τέλος των Πάντων (…σύμφωνα με την αστροφυσική)

ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ ΣΤΟ ΣΗΜΕΡΑ 45 άπειρος χώρος; Τι σημαίνει ότι ένας άπειρος χώρος διαστέλλεται; Πώς είναι δυνατόν ένας άπειρος χώρος να γίνεται πιο άπειρος; Πολύ φοβάμαι ότι εδώ δεν μπορώ να σας βοηθήσω. Πολύ απλά, δεν υπάρχει εύκολος τρόπος να στριμώξεις άπειρο χώρο μέσα σε έναν πεπερασμένο εγκέφαλο. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι στα μαθηματικά και τη φυσική υπάρχουν τρόποι να αντι­ μετωπίσεις άπειρα μεγέθη, βγάζοντας κάποιο νόημα και δίχως να καταρρέει το οικοδόμημα των επιστημών αυτών. Ως κοσμολόγος, ξεκινώ με τη βασική υπόθεση πως το σύμπαν μπορεί να περιγραφεί με μαθηματικά, και αν αυτά τα μαθηματικά λειτουργούν και είναι χρήσιμα για την προσέγγιση νέων προβλημάτων, απλά τα αποδέχομαι και προχωράω. * Μάλλον, για την ακρίβεια, αν τα μαθηματικά λειτουρ­ γούν και μια ελαφρώς διαφορετική υπόθεση (για παράδειγμα, ότι το σύμπαν δεν είναι πραγματικά άπειρο, αλλά είναι τόσο μεγάλο που δεν θα μπορέσουμε ποτέ να αντιληφθούμε τα άκρα του) επίσης λειτουργεί, δίχως να διαφοροποιεί την εμπειρία μας ή οτιδήποτε μπορούμε να μετρήσουμε με οποιονδήποτε τρόπο, προς το παρόν μπορούμε κάλ­ λιστα να κρατήσουμε την πιο απλή από τις δύο υποθέσεις. Κοινώς: άπειρο σύμπαν. Μ’ αυτό μπορούμε να δουλέψουμε. Σε κάθε περίπτωση, όταν μιλάμε για τη θεωρία της Μεγάλης Έκρη­ ξης, αυτό που λέμε στην πραγματικότητα είναι το εξής: με βάση τις παρατηρήσεις μας για την τρέχουσα διαστολή, καθώς και το ιστορικό της, μπορούμε να συμπεράνουμε πως υπήρχε μια περίοδος κατά την οποία όλο το σύμπαν ήταν πολύ θερμότερο και πυκνότερο απ’ ό,τι * Μπορεί αυτό να ακούγεται λιγάκι επιπόλαιο, είναι όμως ένα σημείο που χρήζει προσοχής. Στη φυσική, αυτό που έχουμε κάνει μέχρι τώρα είναι να περιγράφουμε το σύμπαν με μαθηματικές κατασκευές που ονομάζουμε μοντέ- λα , χρησιμοποιώντας έπειτα πειράματα και παρατηρήσεις για να τελειοποιού­ με αυτά τα μοντέλα, μέχρι να φτάσουμε σε κάποιο που μοιάζει να ταιριάζει με τις παρατηρήσεις περισσότερο από όλα τα υπόλοιπα. Και ύστερα αρχίζου­ με να αναζητούμε τις συνθήκες υπό τις οποίες καταρρέει το μοντέλο. Δεν είμαστε απλώς πεπεισμένοι πως τα μαθηματικά παίζουν θεμελιώδη ρόλο στο σύμπαν – δεν φαίνεται να υπάρχει κι άλλος τρόπος προσέγγισης αυτών των ζητημάτων που βγάζει κάποιο νόημα.