To παιχνίδι της φιλοσοφίας (Πώς τα παιδιά μάς βοηθούν να κατανοήσουμε τον κόσμο)

ΤΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ 48 και να φροντίσω με κάποιον τρόπο να επανορθώσω. Αλλά το πιο σημαντικό: καλώς εχόντων των πραγμάτων, οφείλω να σας πλη­ ρώσω 1.000 δολάρια την επόμενη Τρίτη. Και τι εννοώ λέγοντας καλώς εχόντων των πραγμάτων ; Αυτό είναι μια φράση των φιλοσόφων που έχει ως σκοπό να συμπεριλάβει το γεγονός ότι μερικές φορές συμβαίνουν και απρόοπτα. Εγώ σας οφείλω 1.000 δολάρια την Τρίτη. Αλλά η Τρίτη έφτασε και τυγχά­ νει να χρειάζομαι αυτά τα χρήματα για να πληρώσω το ενοίκιό μου, διαφορετικά η οικογένειά μου θα βρεθεί στον δρόμο. Θα έπρεπε να σας πληρώσω; Ίσως. Δεν αποκλείεται να υποφέρετε περισσότερο από μένα, αν δεν το κάνω. Αλλά αν δεν διακυβεύεται κάτι σοβαρό για σας, τότε οφείλω να πληρώσω το ενοίκιό μου, να ζητήσω συγγνώμη που δεν κατάφερα να σας πληρώσω και να φροντίσω να επανορθώσω το συντομότερο δυνατόν. Ένα από τα πιο πιεστικά ερωτήματα στην ηθική φιλοσοφία εί­ ναι το εξής: Πόσα περιστατικά πρέπει να συμβούν ώστε να παρα­ βιαστεί ένα δικαίωμα; Μία απάντηση είναι η εξής: Όχι πολλά. Ίσως θα ’πρεπε να αγνοούμε τα δικαιώματα των ανθρώπων στις περιπτώσεις που, όταν το κάνουμε αυτό, θα υπάρξει καλύτερη έκβαση απ’ ό,τι αν τα σεβαστούμε. Υπ’ αυτή την έννοια, θα πρέπει να μου ρίξετε μια γροθιά στο πρόσωπο αν το καλό από αυτή την πράξη θα υπερτερούσε του κακού. Αυτό σε κάποιους ανθρώπους θα φαινόταν λογικό. Προσέξτε όμως: καθιστά τα δικαιώματα επουσιώδη. Αντί να ανησυχούμε ποιος έχει ποια δικαιώματα, θα μπορούσαμε απλώς να αναρωτη­ θούμε: Άραγε ό,τι σκέφτεσαι να πράξεις θα έχει καλές ή κακές συνέπειες; Αν είναι καλές, προχώρα. Αν όχι, στάσου. Τα δικαιώμα­ τα δεν καθορίζουν το τι πρέπει να κάνεις. Αυτός ο τρόπος θεώρησης έχει ένα όνομα. Αποκαλείται συνε- πειοκρατία , 3 καθώς επιμένει ότι το ηθικό πρόσημο μιας πράξης εξαρτάται από τις συνέπειές της. Η πιο γνωστή εκδοχή της συνε