Το μόνο της ζωής τους ταξίδι

16 ΗΛΙΑΣ ΜΑΓΚΛΙΝΗΣ ανέμου, ξεχωρίζουμε ήχους που έρχονται μέσα από τα στενά, μικροσκοπικά σοκάκια. Γέλια, φωνές και μουσικές. Κυρίως μουσικές. Κρουστά. Κι ένας ρυθμός μονότονος, επαναλαμβα- νόμενος και, φυσικά, ανατολίτικος. Η Ελ. προπορεύεται· την κοιτάζω από τα πιο ψηλά σκαλο- πάτια, τα πέτρινα και ακανόνιστα. Καθώς το σχεδόν τελετουρ- γικό, εκστατικό τσιφτετέλι δυναμώνει, πάει και στέκεται στην άκρη του γκρεμού. Στο βάθος, από κάτω της, κάποιο στενό ξεχωρίζει φωτισμένο με λαμπιόνια. Γυρίζει και μου λέει, γάμος πρέπει να γίνεται. Καθώς πλησιάζουμε, η μουσική γίνεται πιο καθαρή: τσιφτετέλι· με κρόταλα από ζωντανή μπάντα. Ο ήχος έχει κάτι που ξεσηκώνει. Σου διαλύει το μυαλό, μοιάζει να μην έχει χρόνο: αρχαίος, μυστικιστικός μέσα στον διονυσιακό του οίστρο και την ίδια στιγμή, λαϊκός, σχεδόν αγοραίος, έκσταση και πανηγύρι μαζί. Μια μουσική που δεν σου επιτρέπει να σκεφτείς μια στάλα. Όλα γίνονται σώμα· σάρκα. Θα μπορούσες να είχες ακούσει τέτοια μουσική, εσύ βέβαια με παλαιά, παραδοσιακά όργανα, στο πέρασμά σου από αυτά τα μέρη. Τότε . Τον χειμώνα του 1921-22, εκείνον τον καταστρο- φικό χειμώνα της απραξίας (αλλά και της λυτρωτικής ανά- παυσης μετά τον φρικαλέο Σαγγάριο). Σε ένα επιταγμένο τούρκικο σπίτι, κάποιος συνάδελφός σου βάζει μια πλάκα στον φωνόγραφο. Η βελόνα να γρατζουνάει μια ανατολίτικη μελωδία με βιολί, λαούτο και σαντούρι. Μια αντρική φωνή τραγουδάει στα ελληνικά.