Το μόνο της ζωής τους ταξίδι

ΤΟ ΜΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥΣ ΤΑΞΙΔΙ 29 Επ’ αυτού, η διαδυκτιακή φίλη κυρία Φώφη Μορφάκη με πληροφορεί ότι στην εποχή σου οι νέοι στρατεύονταν σε ηλι- κία είκοσι ενός ετών. Στη διάρκεια τηςΜικρασιατικής Εκστρα- τείας, στο τέλος του 1919, στρατεύονταν οι νέοι της στρατολο- γικής κλάσης 1919, που ήταν και η δική σου κλάση (σύμφωνα με το έγγραφο: ΣΑ 104/4601/1919). Εσύ όμως στρατεύτηκες στα είκοσί σου και στις αρχές του 1919, προτού καν ξεκινήσει η περιπέτεια στη Μικρά Ασία. «Ο στρατός, που γνώριζε τις δυσκολίες προσαρμογής» μου γράφει η Φώφη Μορφάκη «διέταξε όπως κατά την κατάταξη να επιλεγεί το 25% και στο 75% να δοθεί η αναβολή κατάταξης του ενός χρόνου. Πολλοί πήραν την αναβολή με την επίσημη δικαιολογία “ένεκα αδυναμίας έξεως”». Εσύ δεν πήρες αναβο- λή. Όπως επίσης δεν πήρε αναβολή ο Πάνος Ρήγας, αδερφός του παππού της Φώφης Μορφάκη. Ο Πάνος Ρήγας γεννήθηκε στη Ναύπακτο το 1900, κοντά στα μέρη σου δηλαδή, έναν χρόνο μετά από σένα. Ηοικογένειά του ήταν μια από τις λίγες, τότε, αστικές της Ναυπάκτου. Ο Ρήγας υπηρέτησε ως επιλοχίας στο Ιππικό. ΗκυρίαΜορφάκη μου έστειλε μια φωτογραφία του όπου ο Ρήγας ποζάρει με την αδερφή του Χαρίκλεια και την ανιψιά του (και μητέρα της Φώ- φηςΜορφάκη) ενόψει της αναχώρησής του για τηΜικράΑσία. Η φωτογραφία επέστρεψε στην οικογένεια, ο ίδιος ο Πάνος όμως όχι. Ο ίδιος παρέμεινε εκεί. Ηαδερφή του στη φωτογρα- φία τον περίμενε να γυρίσει. Και η Φώφη Μορφάκη μεγάλω- σε με τις ιστορίες γύρω από τον Πάνο Ρήγα.