Το δεύτερο φύλο

Κ Ε Φ Α Λ Α Ι Ο Ι Τα δεδομένα της βιολογίας Η ΓΥΝΑΙΚΑ; ΑΠΛΟΥΣΤΑΤΟ, λένε οι λάτρεις των απλών εννοιών: μια μήτρα είναι και δύο ωοθήκες· ένα θηλυκό, η λέξη αυτή αρκεί για να την προσδιορίσει. Στο στόμα του άντρα, το επίθετο «θηλυκό» ακούγεται σαν βρισιά· ωστόσο εκείνος δεν ντρέπεται για τα ζωώδη ένστικτά του, αντίθετα, όταν τον αποκαλούν «αρσενικό!», νιώθει περήφανος. Ο όρος «θηλυκό» δεν είναι υποτιμητικός επειδή τοποθετεί τη γυναίκα στη φύση, αλλά επειδή την εγκλωβίζει στο φύλο της. Και το γεγονός ότι το φύλο αυτό μπορεί στα μάτια του άντρα να φαίνεται εχθρικό και άξιο περιφρόνησης, ακόμα και όταν αναφέρεται σε αθώα ζώα, οφείλεται προφανώς στην ανησυχητική εχθρό­ τητα που του εμπνέει η γυναίκα. Παρ’ όλα αυτά θέλει να ανακαλύψει στη βιολογία την εξήγηση αυτού του συναισθήματος. Η λέξη θηλυκό δημιουρ­ γεί μέσα του έναν τρελό χορό εικόνων: ένα τεράστιο, στρογγυλό ωάριο καταπίνει και ευνουχίζει το ευκίνητο σπερματοζωάριο· η βασίλισσα των τερμιτών, τερατόμορφη και κορεσμένη, εξουσιάζει τα υποταγμένα αρσενι­ κά· το αλογάκι της Παναγίας και η αράχνη, όταν χορτάσουν τον έρωτα, συνθλίβουν τον ερωτικό τους σύντροφο και τον καταβροχθίζουν· μια σκύ­ λα σε ερωτική έξαψη παίρνει τους δρόμους αφήνοντας πίσω της διαστρο­ φικές μυρωδιές· η μαϊμού επιδεικνύεται ξεδιάντροπα και αντιστέκεται με υποκριτική κοκεταρία· και τα πιο υπέροχα άγρια ζώα, η τίγρη, η λέαινα και ο θηλυκός πάνθηρας, υποτάσσονται δουλικά στον κυριαρχικό εναγκαλισμό του αρσενικού. Ο άντρας προβάλλει στη γυναίκα όλα τα θηλυκά συγχρόνως, το νωχελικό, το ανυπόμονο, το πανούργο, το ηλίθιο, το αναίσθητο, το φι­ λήδονο, το άγριο, το ταπεινωμένο. Πράγματι, η γυναίκα είναι θηλυκό. Αν όμως θελήσουμε να πάψουμε να σκεφτόμαστε τόσο κοινότοπα, γεννιούνται αμέσως δύο ερωτήματα: Τι αντιπροσωπεύει το θηλυκό στο ζωικό βασίλειο; Και ποιο ξεχωριστό είδος θηλυκού ενσαρκώνεται στη γυναίκα; ΤΑ ΑΡΣΕΝΙΚΑ ΚΑΙ ΤΑ ΘΗΛΥΚΑ είναι δύο τύποι ατόμων που διαφορο­ ποιούνται μέσα στο ίδιο είδος προκειμένου να επιτευχθεί η λειτουργία της αναπαραγωγής· δεν μπορούμε να τα προσδιορίσουμε παρά μόνο συσχετί­ ζοντας το ένα με το άλλο. Πρώτα όμως πρέπει να τονίσουμε ότι αυτή καθαυ­ τή η έννοια του διαχωρισμού των ειδών σε δύο φύλα δεν είναι ξεκάθαρη.