Το δεύτερο φύλο

64 | TO ΔΕΥΤΕΡΟ ΦΥΛΟ στη ζωή είτε να σκοτώσει τη μητέρα είτε να της προκαλέσει κάποια χρόνια ασθένεια. Ο θηλασμός είναι επίσης μια εξαντλητική υποδούλωση· διάφο­ ροι παράγοντες –ο κυριότερος των οποίων είναι χωρίς αμφιβολία η εμφά­ νιση μιας ορμόνης, της προγεστίνης–, προκαλούν στους αδένες των μαστών την έκκριση γάλακτος. Ο ερχομός του γάλακτος είναι επώδυνος, συνοδεύ­ εται πολλές φορές από πυρετό, και η μητέρα τρέφει το νεογέννητο σε βάρος της ίδιας της ζωτικότητάς της. Η σύγκρουση μεταξύ είδους και ατόμου, η οποία στον τοκετό παίρνει μερικές φορές δραματική μορφή, καθιστά το γυναικείο σώμα ανησυχητικά εύθραυστο. Λέγεται ότι οι γυναίκες «έχουν αρρώστιες στην κοιλιά». Και είναι αλήθεια πως έχουν μέσα τους ένα εχθρι­ κό στοιχείο: το είδος, που τις κατατρώει. Πολλές από τις αρρώστιες τους δεν οφείλονται σε εξωτερικές μολύνσεις, αλλά σε κάποια εσωτερική δια­ ταραχή. Έτσι η ψευδομητρίτιδα δημιουργείται από αντίδραση του βλεννο­ γόνου της μήτρας σε ασυνήθιστο ερεθισμό των ωοθηκών· αν το ωχρό σωμάτιο δεν απορροφηθεί μετά την έμμηνο ρύση, προκαλεί σαλπιγγίτιδα, ενδομητρίτιδα και άλλες φλεγμονές. Η γυναίκα γλιτώνει από την κυριαρχία του είδους περνώντας από άλλη μια δύσκολη κρίση: όταν φτάσει στην ηλικία των σαράντα πέντε με πενήντα ετών, αρχίζουν τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης, που είναι ακριβώς αντί­ θετα από κείνα της εφηβείας. Η δραστηριότητα των ωοθηκών μειώνεται και σχεδόν εξαφανίζεται. Κι αυτή η εξαφάνιση προκαλεί μείωση της ζωτικότη­ τας του ατόμου. Πιστεύεται ότι οι αδένες του μεταβολισμού, ο θυρεοειδής και η υπόφυση, προσπαθούν να αναπληρώσουν την ανεπάρκεια των ωο­ θηκών. Έτσι, μαζί με την οφειλόμενη στον ερχομό των γηρατειών κατάπτω­ ση, παρατηρείται και μια γενική αναστάτωση του οργανισμού: εξάψεις, υπέρταση, νευρικότητα. Μερικές φορές συμβαίνει αναζωπύρωση του σε­ ξουαλικού ενστίκτου. Σε μερικές γυναίκες το λίπος εγκαθίσταται στους ιστούς, άλλες αποκτούν αντρικά χαρακτηριστικά. Σε πολλές άλλες, πάλι, η ενδοκρι­ νική ισορροπία αποκαθίσταται. Έτσι η γυναίκα απελευθερώνεται τελείως από τη δουλεία του θηλυκού. Δεν μπορεί να συγκριθεί με τον ευνούχο, γιατί η ζωτικότητά της παραμένει άθικτη, ωστόσο δεν βρίσκεται πλέον στο έλεος των δυνάμεων που την πλημμυρίζουν: γίνεται ένα με τον εαυτό της. Μερικές φορές λέγεται ότι οι ηλικιωμένες γυναίκες αποτελούν το «τρίτο φύλο». Και πράγματι, δεν είναι αρσενικά, αλλά δεν είναι πλέον ούτε θηλυ­ κά· και πολλές φορές αυτή η αυτονομία της φυσιολογίας τους εκφράζεται με υγεία, ισορροπία, ζωτικότητα που δεν διέθεταν προηγουμένως. Στις καθαρά σεξουαλικές διαφοροποιήσεις που εμφανίζονται στις γυ­ ναίκες προστίθενται και ορισμένες ιδιομορφίες οι οποίες λίγο πολύ απο­ τελούν άμεσες συνέπειες αυτών των διαφοροποιήσεων: οι επιδράσεις των