Το δεύτερο φύλο

50 | TO ΔΕΥΤΕΡΟ ΦΥΛΟ του οργανισμού στο σύνολό του, ενώ αυτόν ακριβώς το μικρόκοσμο πρέπει άμεσα να μελετήσουμε. Ένα από τα πλέον αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά γνωρίσματα που δια­ κρίνουμε όταν εξετάζουμε τη ζωική κλίματα από κάτω προς τα πάνω είναι η εξατομίκευση της ζωής. Στις κατώτερες βαθμίδες η ζωή χρησιμεύει μόνο για τη διατήρηση του είδους, ενώ στις ανώτερες μοχθεί για την επιβίωση ξεχωριστών ατόμων. Στα ατελώς αναπτυγμένα είδη, ο οργανισμός περιο­ ρίζεται σχεδόν στην αναπαραγωγική και μόνο λειτουργία. Στην περίπτωση αυτή το ωάριο, και συνεπώς το θηλυκό, έχει την πρωτοκαθεδρία, αφού έχει και την ευθύνη της συνέχισης της ζωής. Το θηλυκό, όμως, στα είδη αυτά δεν είναι τίποτα παραπάνω από μια γαστέρα, και η ύπαρξή του καταστρέ­ φεται ολοκληρωτικά από το τεράστιο έργο παραγωγής ωαρίων. Σε σχέση με το αρσενικό, το θηλυκό αποκτά γιγαντιαίες διαστάσεις, αλλά πολλές φορές τα μέλη του είναι ατροφικά, το σώμα του άμορφο και, προκειμένου να παραχθούν τα ωάρια, όλα του τα όργανα εκφυλίζονται. Στην πραγματι­ κότητα, αν και αποτελούν δύο εντελώς ξεχωριστούς οργανισμούς, τα αρ­ σενικά και τα θηλυκά μόλις και μετά βίας μπορούν να θεωρηθούν άτομα, αφού σχηματίζουν ενιαίο σύνολο με αδιαχώριστα μεταξύ τους στοιχεία: πρόκειται κατά κάποιον τρόπο για ενδιάμεσες περιπτώσεις ερμαφροδιτισμού και γονοχωρισμού. Έτσι στα ονομαζόμενα entonisciens ισόποδα που ζουν παρασιτικά πάνω στον κάβουρα, το θηλυκό είναι ένα είδος ασπριδερού σάκου που περιβάλλεται από μεμβράνες οι οποίες περικλείουν χιλιάδες αυγά, μεταξύ των οποίων υπάρχουν μικροσκοπικά αρσενικά και προνύμφες που θα δώσουν τα αναπληρωματικά αρσενικά. Η υποδούλωση του αρσε­ νικού νάνου είναι ακόμα πιο ολοκληρωτική σε κάποιο άλλο είδος παρασί­ του γνωστό με το όνομα edriolydnus: είναι κολλημένο κάτω από το υμενώ­ δες κάλυμμα του θηλυκού· δεν έχει δικό του πεπτικό σωλήνα· και ο ρόλος του είναι καθαρά αναπαραγωγικός. Αλλά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το θηλυκό δεν είναι λιγότερο υποδουλωμένο από το αρσενικό· είναι υποδου­ λωμένο στο είδος. Αν το αρσενικό είναι προσκολλημένο στη σύζυγό του, και αυτή επίσης είναι προσκολλημένη είτε σε κάποιον ζωντανό οργανισμό από τον οποίο τρέφεται παρασιτικά είτε σε κάποιο ορυκτό υπόστρωμα· και αναλώνεται παράγοντας αυγά που γονιμοποιεί το μικροσκοπικό αρσενικό. Όταν η ζωή παίρνει λίγο πιο περίπλοκη μορφή, εμφανίζεται μια κάποια ατομική αυτονομία, και ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τα δύο φύλα χα­ λαρώνει, στα έντομα, όμως, και οι δυο σύντροφοι παραμένουν αυστηρά υποτελείς των αυγών. Πολλές φορές, όπως συμβαίνει στα εφημερόπτερα, οι δυο σύντροφοι πεθαίνουν αμέσως μετά τη συνουσία και την ωοτοκία. Μερικές φορές, όπως συμβαίνει στα τροχόζωα και τα κουνούπια, το αρσε