Το δεύτερο φύλο

ΠΕΠΡΩΜΕΝΟ | 45 ότι είναι γεμάτο με υλικό προορισμένο να θρέψει και να προστατεύσει το έμβρυο, συγκεντρώνει τα αποθέματα που αυτό θα χρησιμοποιήσει για να δημιουργήσει τους ιστούς του· αποθέματα που δεν είναι ζωντανή αλλά αδρανής ουσία. Γι’ αυτό το ωάριο έχει συμπαγή, σφαιρική ή ελλειψοειδή μορφή και είναι σχετικά μεγάλο, είναι γνωστό σε τι διαστάσεις μπορεί να φτάσει το αυγό των πουλιών. Το γυναικείο ωάριο έχει διάμετρο 13 χιλιοστά, ενώ στο ανθρώπινο σπέρμα υπάρχουν 60.000 σπερματοζωάρια ανά κυβι­ κό χιλιοστό. Η μάζα του σπερματοζωαρίου είναι εξαιρετικά περιορισμένη, έχει νηματοειδή ουρά, μικρό επίμηκες κεφάλι, δεν επιβαρύνεται από καμιά ξένη ουσία και είναι γεμάτο ζωή. Η δομή αυτή του χαρίζει μεγάλη κινητι­ κότητα, ενώ το ωάριο, όπου βρίσκεται αποθηκευμένο το μέλλον του εμβρύ­ ου, είναι σταθερό στοιχείο. Είτε φυλακισμένο στον οργανισμό του θηλυκού είτε αιωρούμενο σε κάποιο εξωτερικό περιβάλλον, περιμένει παθητικά τη γονιμοποίηση. Ο αρσενικός γαμέτης είναι αυτός που θα το αναζητήσει. Το σπερματοζωάριο είναι πάντα ένα γυμνό κύτταρο, ενώ το ωάριο, αναλόγως του είδους, προστατεύεται ή όχι από μεμβράνη. Αλλά σε κάθε περίπτωση το σπερματοζωάριο, μόλις έρθει σε επαφή μαζί του, το σπρώχνει, το απο­ σταθεροποιεί και διεισδύει σ’ αυτό. Ο αρσενικός γαμέτης εγκαταλείπει την ουρά του, το κεφάλι του φουσκώνει και με μια απότομη κίνηση φτάνει στον πυρήνα. Την ίδια στιγμή το ωάριο σχηματίζει αμέσως μια μεμβράνη που απαγορεύει την είσοδο σε άλλα σπερματοζωάρια. Στα εχινόδερμα, όπου η γονιμοποίηση γίνεται έξω από τον οργανισμό, είναι εύκολο να παρακο­ λουθήσει κανείς την εφόρμηση των σπερματοζωαρίων, που παρατάσσονται σε σχήμα φωτοστέφανου γύρω από το ωάριο, το οποίο επιπλέει αδρανές. Αυτός ο ανταγωνισμός των σπερματοζωαρίων είναι, επίσης, ένα πολύ ση­ μαντικό φαινόμενο που απαντά στα περισσότερα είδη. Το σπερματοζωάριο –πολύ μικρότερο από το ωάριο– παράγεται συνήθως σε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες απ’ αυτό, και έτσι κάθε ωάριο έχει πολλούς επίδοξους μνηστήρες. Συνεπώς το ωάριο, ενεργό στο βασικό του στοιχείο του, δηλαδή τον πυρήνα, επιφανειακά είναι παθητικό· η μάζα του, ερμητικά κλειστή και συμπαγής, θυμίζει το πυκνό σκοτάδι της νύχτας και αυτή καθαυτή την ανά­ παυση. Οι αρχαίοι αναπαριστούσαν τον ερμητικά κλειστό κόσμο, το αδια­ πέραστο άτομο, με τη μορφή σφαίρας. Το ωάριο περιμένει, ακίνητο. Αντί­ θετα το σπερματοζωάριο, ανοιχτό, λεπτοκαμωμένο, ευκίνητο, απεικονίζει την ανυπομονησία και την ανησυχία της ύπαρξης. Δεν πρέπει να παρασυρ­ θούμε από το παιχνίδι των αλληγοριών. Ενίοτε το ωάριο εξομοιώνεται με την εμμένεια, ενώ το σπερματοζωάριο με την υπερβατικότητα. Το σπερμα­ τοζωάριο διεισδύει στο θηλυκό στοιχείο μόνο απαρνούμενο την υπερβα­ τικότητα και την κινητικότητά του: το αρπάζει και το ευνουχίζει αυτή η