Το δεύτερο φύλο

40 | TO ΔΕΥΤΕΡΟ ΦΥΛΟ λώνει ότι η γυναίκα είναι «τυχαίο» ον, υποστηρίζοντας έτσι –από τη σκοπιά του αρσενικού– τον τυχαίο χαρακτήρα της σεξουαλικότητας. Ο Χέγκελ ωστό­ σο θα πρόδιδε το ορθολογιστικό παραλήρημά του, αν δεν προσπαθούσε να το στηρίξει λογικά. Κατά την άποψή του, η σεξουαλικότητα αντιπροσωπεύ­ ει το μέσο που οδηγεί το άτομο στην πραγματική ολοκλήρωσή του ως γένος. «Το γένος εμφανίζεται μέσα του ως αποτέλεσμα αντίθετο προς τη δυσανα­ λογία της ατομικής του πραγματικότητας· ως επιθυμία να ξαναβρεί σε κάποιο άλλο άτομο του είδους του, μέσω της ένωσης με το άτομο αυτό, την αίσθη­ ση του εαυτού του, να ολοκληρωθεί, να εντάξει έτσι το γένος στη φύση του και να το οδηγήσει στην ύπαρξη. Αυτό είναι το ζευγάρωμα» ( Φιλοσοφία της φύσης, 3ο μέρος, § 369). Και λίγο παρακάτω: «Η διαδικασία είναι η εξής: ό,τι οι άνθρωποι αυτοί καθαυτοί είναι, δηλαδή ένα και μοναδικό γένος, μία και μοναδική ατομικότητα, το παρουσιάζουν επίσης ως τέτοιο». Και στη συνέχεια ο Χέγκελ δηλώνει ότι, για να πραγματοποιηθεί η διαδικασία της ένωσης, πρέπει πρώτα τα δύο φύλα να διαφοροποιηθούν. Η απόδειξή του όμως δεν είναι πειστική. Η προκατάληψη ότι σε κάθε λειτουργία ξαναβρί­ σκουμε και τα τρία στάδια του συλλογισμού γίνεται έντονα αισθητή. Η υπερ­ βατικότητα του ατόμου προς το είδος, η οποία οδηγεί στην πραγματική ολοκλήρωση και του ατόμου και του είδους, θα μπορούσε να πραγματοποιη­ θεί χωρίς τρίτο στάδιο, στην απλή σχέση δημιουργού και παιδιού: η ανα­ παραγωγή δηλαδή θα μπορούσε να είναι ασεξουαλική ή η μεταξύ τους σχέση θα μπορούσε να είναι σχέση μεταξύ ομοίων, με τη διαφοροποίηση να εντοπίζεται στη μοναδικότητα των ατόμων του ιδίου τύπου όπως συμ­ βαίνει στα ερμαφρόδιτα είδη. Η περιγραφή του Χέγκελ αποκαλύπτει μια πολύ σημαντική έννοια της σεξουαλικότητας, το λάθος του όμως πάντοτε είναι ότι ανάγει το σημαινόμενο σε αιτία. Οι άνθρωποι προσδιορίζουν τα φύλα και τις σχέσεις τους από τη στιγμή που δραστηριοποιούνται σεξουα­ λικά, όπως ακριβώς δίνουν νόημα και αξία σε κάθε λειτουργία τους, η σε­ ξουαλική αυτή δραστηριότητα όμως δεν συνδέεται αναγκαστικά με την ανθρώπινη φύση. Ο Μερλό-Ποντί, στη Φαινομενολογία της αντίληψης, ση­ μειώνει ότι η ανθρώπινη ύπαρξη μας αναγκάζει να αναθεωρήσουμε τις περί αναγκαιότητας και ενδεχομενικότητας απόψεις μας. «Τα χαρακτηριστι­ κά της ύπαρξης» λέει «δεν είναι τυχαία, το περιεχόμενό της συμβάλλει στη διαμόρφωσή της, δεν παραδέχεται την έννοια του καθαρού γεγονότος, γιατί αυτή η ίδια προκαλεί τα γεγονότα». Και αυτή είναι η αλήθεια· αλήθεια επίσης είναι ότι υπάρχουν συνθήκες χωρίς τις οποίες το γεγονός της ίδιας της ύπαρξης μοιάζει αδύνατο. Η παρουσία στον κόσμο προϋποθέτει αυστη­ ρά την ύπαρξη ενός σώματος που να είναι συγχρόνως αντικείμενο του κόσμου και σημείο αναφοράς σ’ αυτόν. Αλλά δεν είναι απαραίτητο το σώμα