Το Αιγαίο στις φλόγες

7 ακόμη την εκκλησία του Οίτυλου. Κοντά σε αυτούς τους πύργους προβάλλουν δυο τρία ερημικά εκκλη- σάκια, που τα λειτουργούν μοναχοί. Εδώ καλό θα ήταν να κατανοήσουμε τη λέξη «λει- τουργούν» αλλά και «μοναχός», που αναφέρεται στους καλόγερους της μεσσηνιακής ακτής. Έναν από αυτούς, μάλιστα, που μόλις είχε βγει από το ξωκλήσι του, θα μπορέσουμε να τον κρίνουμε από τη συμπεριφορά του. Εκείνη την εποχή, η θρησκεία στην Ελλάδα ήταν ακόμη ένα παράξενο κράμα από παγανιστικούς μύ- θους και δοξασίες του χριστιανισμού. Πολλοί πιστοί έβλεπαν τις θεές της αρχαιότητας ως αγίες της νέας θρησκείας. Ακόμα και σήμερα, όπως το παρατήρη- σε ο Ανρί Μπελ, «αναμειγνύουν τους ημίθεους με τους αγίους, τους καλικάντζαρους των μαγεμένων κοιλάδων με τους αγγέλους του Παραδείσου, επικα- λούμενοι στις προσευχές τους τόσο τις σειρήνες και τις ερινύες, όσο και την Παναγία». Από αυτό προ- κύπτουν διάφορες παράξενες τελετές, καταστάσεις που προκαλούν γέλιο και συχνά ένα σώμα κληρικών που δυσκολεύεται πολύ να ξεδιαλύνει αυτό το κάθε άλλο παρά ορθόδοξο χάος. Στη διάρκεια του πρώτου τέταρτου του αιώνα μας κυρίως –προ πενήντα περίπου χρόνων, εποχή που διαδραματίζεται η ιστορία μας– οι κληρικοί της ελ- ληνικής χερσονήσου ήταν ακόμα πιο αμόρφωτοι και