Τι απομένει απ' τη φωτιά

14 ΘΩΜΑΣ ΨΥΡΡΑΣ Σαν τέλειωσε η δουλειά και πήρα να ξαναδιαβάσω, είδα πόσο δύσκολο είναι να βάλεις μια ζωή στο χαρτί, αφού ο σημερινός εαυτός που έκατσε κι έγραψε δεν είναι πια αυτός που έζησε τα όσα έζησε. Και πώς να έχω εμπιστο- σύνη στις αναμνήσεις; Δεν φτάνει να λες «επειδή το θυ- μάμαι, έτσι θα έγινε». Το μνημονικό διαλέγει από το σακί με τα περασμένα όσα εκείνο θέλει· είναι γεμάτο παγίδες και, από μόνο του, πετσώνει μια εικόνα. Κατάλαβα ότι άλλο είναι η ζωή κι άλλο να τη διηγιέσαι εκ των υστέρων. Άλλα σκέφτεσαι και καταλαβαίνεις όταν είσαι en el rio de los tiempos, μέσα στο ποτάμι του χρόνου, κι άλλα νογάς σα βγεις απ’ το ρέμα και κοιτάς από μακριά την κατεβασιά. Έλεγα πως, άμα ξαναδιάβαζα τις λέξεις που έχω γρά- ψει, θα ήταν σαν να έβλεπα τη ζωή μου σε καθρέφτη. Λάθος! Πολλά δάκρυα, πολλές σκέψεις και παγωμένα αισθήματα κρατήθηκαν αμνημόνευτα, όχι ξεπίτηδες, αλλά γιατί δεν έφταναν οι λέξεις να χωρέσουν το νόημα, σαν να πνίγονταν δίχως να μπορούν να φωνάξουν. Έτσι, η γραφή μου ήταν σαν το άσχημο όνειρο, που όταν το βλέπεις τη νύχτα σε συνταράζει, ξυπνάς αλαλιασμένος, κι όταν πας το πρωί να το διηγηθείς, βγαίνει με λόγια ξε- φούσκωτα. Σκέφτηκα: «Αυτοί που θα τα διαβάσουν θα καταλάβουν