Η θέσμιση της αξιολόγησης των μαθητών και το φανταστικό στοιχείο

28 / ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΗΣ ΘΈΣΜΙΣΗΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΉΣ ΠΟΛΙΤΙΚΉΣ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΜΈΝΟ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ φικού πεδίου της Ευρώπης εκείνης της περιόδου. Βέβαια, η διάβρωση του εν λόγω εκπαιδευτικού μοντέλου στα κράτη αυτά επηρεάστηκε από δια- φορετικούς γεωπολιτικούς, οικονομικούς και πολιτισμικούς παράγοντες. Έτσι, για παράδειγμα, στις αποικιοκρατούμενες κοινωνίες η εμφύτευση (implantation) του εν λόγω μοντέλου αποτελούσε κατ’ ουσία μέρος της ενρίζωσης της δυτικής κουλτούρας στις κοινωνίες αυτές. Εν αντιθέσει με τις δυτικές κοινωνίες, το μοντέλο του σχολείου των μαζών εφαρμόστηκε ως αποτέλεσμα ενός «θεσμικού μιμητισμού» και αποτέλεσε τρόπον τινά μια μήτρα πάνω στην οποία βασίστηκε το σύνθετο πλέγμα των σχέσεων μεταξύ της επερχόμενης ανάπτυξης των κυρίαρχων εθνικών κρατών και συνάμα της μεταξύ τους ένωσης με «συμβάσεις» (Meyer et al. όπ. αν. στο Van Zanten, 2004). Τα ανωτέρω αναδεικνύουν ότι η διάδοση και η διάχυση εκπαιδευτικών ιδεών, όπως και η εφαρμογή εκπαιδευτικών δομών, δεν συνιστούν σύγχρο- νο συγκυριακό φαινόμενο. Το φαινόμενο αυτό συνδέθηκε με την καθιέρω- ση και τη νομιμοποίηση του κράτους, αλλά ενισχύθηκε και κυρίως επιτα- χύνθηκε με την παγκοσμιοποίηση και τις επελθούσες οικονομικές απαιτή- σεις, οι οποίες προέκυψαν από τα εξής: α) τον οικονομικό ανταγωνισμό, β) την παγκόσμια κυκλοφορία των κεφαλαίων που ενθάρρυναν τη μείωση των δαπανών της εκπαίδευσης, γ) τα νέα πρότυπα κριτηρίων αποτελεσμα- τικότητας, δ) την προσαρμογή της εκπαίδευσης στις στρατηγικές επιλογές των επιχειρήσεων (Van Zanten, 2004: 62-63). Παρά την αδιαμφισβήτητη συμβολή των επελθουσών οικονομικών αλ- λαγών στην κατανόηση του φαινόμενου της παγκοσμιοποίησης, θα ήταν περιοριστικό να το αναγάγουμε μόνο σε αυτές χωρίς να λάβουμε υπόψη τις πολιτισμικές μεταβολές όπως και τις οργανωτικές δυναμικές που ανα- δείχθηκαν στις δυτικές κοινωνίες και οι οποίες διαμόρφωσαν τη σχέση των κοινωνιών αυτών με το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης, αλλά και τη δια­ περατότητα της παγκοσμιοποιημένης πραγματικότητας από τις κοινωνίες των εθνικών κρατών. Ωστόσο, τίθεται το ζήτημα αν η παγκοσμιοποίηση οδηγεί μοιραία σε ισομορφισμό των εθνικών κρατών και, άρα, σε ξένωση, αλλοτρίωση των κοινωνιών ή αν το εθνικό κράτος εντός του παγκοσμιοποιημένου περιβάλ-