Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας (Γ' Λυκείου - Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών)

KEΦΑΛΑΙΟ AΠΟ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ 1o 24 ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ Αξιοποιώντας τα στοιχεία του πίνακα , να αναζητήσετε τις τρεις πόλεις που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη ποσοστιαία αύξηση πληθυσμού κατά το χρονικό διάστημα από το 1879 έως το 1907 και να δικαιολογήσετε την αύξηση. [ Παρά την ένδεια, ο πληθυσμός του ελληνικού κράτους αυξανόταν με γρήγορους ρυθ­ μούς, χωρίς ποτέ να εξαντλούνται τα περιθώρια δημογραφικής εξέλιξης σε μια τόσο αραιοκατοικημένη χώρα. Έτσι, οι πόλεις μεγάλωναν, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είχαν κάποια ομοιότητα με τα βιομηχανικά, εμπορικά, χρηματιστικά αστικά κέντρα της Δύσης. Για τα ευρωπαϊκά μέτρα οι πόλεις της μικρής Ελλάδας έμοιαζαν περισσότερο με μεγάλα χωριά. ] Πάντως, καθώς προκύπτει από τα δεδομένα του πίνακα, χωρίς να εντυπωσιάζουν οι απόλυτοι αριθμοί, η ποσοστιαία ανάπτυξη ορισμένων πόλεων ξεχωρίζει. Στην κορυφή βρίσκονται κατά φθίνουσα κλίμακα ο Βόλος (460%), ο Πειραιάς (336%) και η Αθήνα (266%). Βεβαίως, αν λάβει κανείς στην περίπτωση της Αθήνας ως μέτρο σύγκρισης τον πληθυσμό του 1805 (12.000), τότε το ποσοστό αύξησης εκτοξεύεται στο 1.400%, οπότε ανατρέπεται και η σειρά που σημειώθηκε παραπάνω. Ασφαλώς, για να εκτιμήσει κανείς την αύξηση στις πραγματικές της διαστάσεις, δεν αρκεί να λάβει υπόψη την ποσοστιαία αύξηση, αλλά και την αύξηση σε απόλυτους αριθμούς, οπότε η υπεροχή της Αθήνας θα ήταν συντριπτική. Η αύξηση του πληθυσμού της Αθήνας οφείλεται στην ανάδειξή της σε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, το οποίο, επειδή ήταν συγκεντρωτικό, συσσώρευσε όλες τις υπη­ ρεσίες, τα κέντρα λήψης αποφάσεων και τις οικονομικές πρωτοβουλίες στην πρωτεύουσα, με συνέπεια να συρρεύσουν πολλοί άνθρωποι, οι οποίοι αναζητούσαν εργασία ή μια κα­ λύτερη τύχη. Από την άλλη, η αύξηση του πληθυσμού στον Βόλο και στον Πειραιά σχετί­ ζεται με την ύπαρξη σε αυτές τις πόλεις λιμανιών κρίσιμης σημασίας. Ο μεν Πειραιάς απο­ τελούσε το επίνειο της πρωτεύουσας, ενώ ο Βόλος αποτελούσε την έξοδο της Θεσσαλίας στη θάλασσα και αναβαθμίστηκε ο ρόλος του μετά την ενσωμάτωση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα το 1881. Συμπερασματικά, λοιπόν, και στις τρεις πόλεις σημειώνεται αύξηση πλη­ θυσμού λόγω του ιδιαίτερου οικονομικού ρόλου που διαδραμάτιζαν, ενώ στην Αθήνα καθοριστική ήταν και η ιδιότητα της πρωτεύουσας.