Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας (Γ' Λυκείου - Ομάδα Προσανατολισμού Ανθρωπιστικών Σπουδών)

ΕΝΟΤΗΤΑ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Α ΘΕΜΑΤΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ | Γ΄ ΛΥΚΕΙΟΥ 21 νουν από την αρχή! Όλα πρέπει να αρχίσουν από το τίποτα! Και αυτά τα “όλα” πρέπει να γίνουν από μια χούφτα ανθρώπους, τους λίγους που μπορούν να διευθύνουν, να διδά- ξουν, να δημιουργήσουν το Έθνος! Τι εργασία αντάξια γιγάντων! Και μερικοί θα ήθελαν να έχουν ήδη ολοκληρωθεί όλα αυτά, να είναι τα πάντα στρωμένα, διαμορφωμένα! Πού και πότε έφθασαν λίγα μόλις χρόνια στη Δύση για να πετύχει ένα τέτοιο θαύμα; Από το βιβλίο Pierre A. Moraϊtinis, La Grèce telle qu’elle est , Paris, Athènes, Berlin, 1877 (ανατύπωση Δ.Ν. Καραβίας, 1987) Avant-propos, σσ. 7-8 Με βάση την πηγή και τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε την κατάσταση των οικονομικών υποδομών της Ελλάδας στις απαρχές της συγκρότησης του ανεξάρτητου κρά- τους. [ Οι οικονομικές υποδομές της Ελλάδας στις απαρχές της συγκρότησης του ανεξάρτητου κράτους ήταν σε δραματική κατάσταση. Η Ελλάδα ήταν φτωχή, με απαρχαιωμένες παρα­ γωγικές δομές. Οι εικόνες που μας έρχονται από εκείνη την εποχή μαρτυρούν την εξά­ ντληση του τόπου και των ανθρώπων. Γύρω από τις πόλεις τα εδάφη ήταν γυμνά, εξα­ ντλημένα από την υπερβόσκηση και την υλοτομία, και τα χωράφια έμοιαζαν χέρσα, εξαι­ τίας της εκτεταμένης αγρανάπαυσης, με την οποία οι αγρότες πάσχιζαν να βελτιώσουν τις αποδόσεις τους. Τα περιφραγμένα περιβόλια πολύ λίγο βελτίωναν την αίσθηση εγκατά­ λειψης που απέπνεε το τοπίο. ] Ακριβώς αυτή η αίσθηση εγκατάλειψης αποδίδεται με γλαφυρό και δραματικό τρόπο στο απόσπασμα του βιβλίου του Moraitinis, το οποίο εκδόθηκε περίπου μισό αιώνα αρ­ γότερα και απηχεί τις απόψεις που εξέφρασαν για την κατάσταση οι ιστορικοί της περιό­ δου. Έτσι λοιπόν ο συγγραφέας παρουσιάζει την Ελλάδα σαν έναν απέραντο ερειπιώνα, αποτελούμενο από σωρούς χαλασμάτων, τα οποία, για τις ανάγκες της αφήγησης, πα­ ρουσιάζονται μάλιστα να καπνίζουν, για να φανεί η εγγύτητα προς τον πόλεμο αλλά και η δραματικότητα του πράγματος. Πουθενά μάλιστα τα ερείπια δεν προδίδουν ότι παλιό­ τερα στη θέση τους υπήρχε κάποια πόλη ή χωριό. Ακόμα και στην Αθήνα έβλεπε κανείς μόνο καλύβες από πέτρα και ξύλο και δεν είχε εφαρμοστεί κάποιο σχέδιο πόλης. Υπήρχε έλλειψη δρόμων, και τα μονοπάτια που περνούσαν μπροστά από τα σπίτια ήταν λασπω­ μένα. Παράλληλα, δεν υπήρχε κάποιο σύγχρονο μνημείο που να προδίδει την ύπαρξη ενός ζωντανού οργανωμένου κράτους, πράγμα που έδειχνε την απόλυτη ένδεια. Απου­ σίαζαν ακόμα και τα στοιχειώδη δημόσια κτίρια, το οποία θα εξυπηρετούσαν τη δημόσια διοίκηση, δίνοντας την αίσθηση ότι δεν λειτούργησε προηγουμένως εκεί κάποια διοίκη­ ση. Συνάμα, δεν υπήρχαν στοιχειώδεις υποδομές αγροτικής παραγωγής. Έτσι, εικόνα καταστροφής ή εγκατάλειψης εμφανίζουν οι φυτείες, ενώ τα αμπέλια και οι ελαιώνες, που απαιτούν μεγάλο διάστημα για να γίνουν παραγωγικά, ήταν κατεστραμμένα από τη λαί­ λαπα του πολέμου. Τη δραματικότητα της κατάστασης επιβεβαίωνε η μορφή των δακρυ­ σμένων γυναικών και η εικόνα οικογενειών χωρίς τη στοιχειώδη διατροφή, το ψωμί.