Θάνατος στη Βενετία

18 | THOMAS MANN χαλιναγωγήσει και παγώσει το συναίσθημα, διότι γνώριζε ότι αυτό τείνει να αρκείται σ’ ένα χαρωπό «περίπου» και σε μια λειψή εντελέχεια. Έπαιρνε άραγε την εκδίκησή του τώρα το χαλιναγωγημένο αυτό συναίσθημα, εγκαταλείποντάς τον, αρνούμενο να προαγάγει την τέχνη του και να της δώσει φτερά και στερώντας του τη χαρά της μορφής και της έκ­ φρασης; Όχι πως έγραφε άσχημα: τα χρόνια που κουβαλού­ σε στην πλάτη του του είχαν δώσει τουλάχιστον την ήρεμη βεβαιότητα για την ποιότητα της τέχνης του. Όμως ο ίδιος, αν και εισέπραττε τον έπαινο του έθνους, δεν ήταν ευχαρι­ στημένος από αυτήν, και του φαινόταν ότι από το έργο του έλειπε εκείνη η φλογερή, παιχνιδιάρικη διάθεση, η αδιά­ ψευστη μαρτυρία της χαράς, η οποία συμβάλλει περισσότε­ ρο ακόμα κι από το βάθος του περιεχομένου, το σημαντικό­ τατο βέβαια αυτό προσόν του κειμένου, στην απόλαυση του αναγνωστικού κοινού. Τον φόβιζε το καλοκαίρι στην ύπαιθρο· μόνος στο μικρό σπίτι με την υπηρέτρια που μαγείρευε το φαγητό και τον υπηρέτη που το σέρβιρε· φοβόταν τις κορυ­ φογραμμές και τις βουνοπλαγιές με το γνώριμο σχήμα, που θα στέκονταν πάλι μάρτυρες της νωθρότητας και της δυσφο­ ρίας του. Έτσι, η ανάγκη για μιαν ανάπαυλα ήταν επιτακτική· αυτοσχεδιασμός, άσκοπο χαζολόγημα, φρέσκος αέρας και νέο αίμα, ώστε να γίνει το καλοκαίρι υποφερτό και αποδο­ τικό. Ταξίδι λοιπόν – να τι θα τον ευχαριστούσε. Όχι και τόσο μακριά, δεν θα έφτανε δα μέχρι τις χώρες των τίγρεων. Μια διανυκτέρευση στην κλινάμαξα κι έπειτα τρεις-τέσσερις εβδο­ μάδες ευχάριστη ραστώνη σε κάποιον δημοφιλή τόπο δια­ κοπών στον ευφρόσυνο νότο… Έτσι σκεφτόταν όσο ζύγωνε ο θόρυβος του ηλεκτρικού