Συνδυάζοντας το παιχνίδι και τη μάθηση στην προσχολική ηλικία

46 | Συνδυάζοντας το παιχνίδι και τη μάθηση στην προσχολική ηλικία ελευθερίας, του χρόνου, της χαράς, της φαντασίας, της εξερεύνησης και όλων των βασικών νημάτων και όχι απλώς μία μεμονωμένη λέξη ή ιδέα που θα ανάγεται ή θα προστατεύεται μέσα σε ένα κενό χώρου για να ορίσει «τι είναι το παιχνίδι». Οριοθετώντας τη σημασία του παιχνιδιού σε στενό πλαίσιο, αποκλείουμε πολλές μορφές παιχνιδιού. Το έχω συνειδητοποιήσει αυτό ως μητέρα νευροδιαφορετικών παιδιών (με διάγνωση για αυτισμό και διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας). Η Αυθεντική Μάθηση απαιτεί μια ισορροπία ανάμεσα στο να είσαι εκπαι- δευτικός, διευκολυντής μάθησης και παιχνιδαγωγός (playworker) για να δια­ σφαλιστεί ότι υπάρχει χρόνος για τα παιδιά να μάθουν πλάι στους δασκάλους και επίσης άφθονος χρόνος για να παίξουν ελεύθερα. Όταν θυμάμαι τη δική μου παιδική ηλικία, οι πιο κοντινοί σ’ εμένα ενήλικες –οι γονείς μου, οι δά- σκαλοί μου και οι ενήλικες στη γειτονιά μου– μου πρόσφεραν ένα δίχτυ ασφα- λείας που εξισορροπούσε την ελευθερία και την αυτονομία: μια προσέγγιση γεμάτη στοργή και υποστήριξη, πρακτική και θεωρητική. Μου αρέσει να ανα- φέρομαι σε αυτήν ως «ορατά αόρατη» και γράφω περισσότερα γι’ αυτό το θέμα στα κεφάλαια « Χαρά » και «Ρίσκο ». Κατά μία έννοια, οι ενήλικες αποτε- λούν ένα δίχτυ ασφαλείας για τα παιδιά, δεν ελέγχουν το παιχνίδι και τη μάθηση, αλλά διασφαλίζουν ότι τα λάθη και τυχόν ατυχήματα δεν ενέχουν σοβαρούς κινδύνους. Οι ενήλικες κρατούν μια απόσταση ασφαλείας που επι- τρέπει στα παιδιά να βιώνουν τη συγκίνηση του ρίσκου, ενώ ταυτόχρονα βρίσκονται σε κοντινή απόσταση, ώστε εκείνα να μην εκτίθενται σε πραγμα- τικό κίνδυνο. Η ισορροπία είναι απαραίτητη σε όλα τα φυσικά οικοσυστήματα και το οικοσύστημα του παιχνιδιού δεν διαφέρει. Υπάρχουν συνέπειες εάν οι ενήλι- κες έχουν κυριαρχική παρουσία ή προσπαθήσουν να χειραγωγήσουν το οικο- σύστημα για να ανταποκριθούν σε ατζέντες που δεν θα συνέβαιναν φυσικά εκεί. Πολλά παρόμοια παραδείγματα βρίσκουμε και στον φυσικό κόσμο όπως οι τραγικές συνέπειες της εκμετάλλευσης του φυσικού οικοσυστήματος από τους ανθρώπους για βραχυπρόθεσμα οφέλη, όπως η αποψίλωση των δασών και η επέκταση των μονοκαλλιεργειών στη φυτική παραγωγή. Στο παιχνίδι κάνουμε διαρκώς συνδέσεις – μεταξύ μας, με τον κόσμο γύρω μας, με πράγματα, με ιδέες και με γνώση, συχνά ταυτόχρονα. Το παιχνίδι, στην ουσία, είναι μια συνδετική δύναμη. Συνδέει τα παιδιά με τον κόσμο και με τους άλλους, και τα βοηθάει να κατανοήσουν τα πράγματα συνδυάζοντας τη