Στο σπίτι: Μια περιδιάβαση στην Ιστορία από δωμάτιο σε δωμάτιο

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: ΜΙΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΣΕ ΔΩΜΑΤΙΟ 43 καρδιά του έθνους. Το 1936, ολόκληρο το οικοδόμημα έγινε παρανά­ λωμα πυρκαγιάς. Δέκα χρόνια μετά τη Μεγάλη Έκθεση, πέθανε ο πρίγκιπας Αλβέρτος, και το τεράστιο γοτθικού ρυθμού διαστημόπλοιο που έμεινε γνωστό ως το Μνημείο του Αλβέρτου χτίστηκε λίγο πιο δυτικά από την αρχική τοποθεσία του Κρίσταλ Πάλας στο Χάιντ Παρκ, έργο που κόστισε 120.000 λίρες, ήτοι κατά 50% περισσότερο από το ίδιο το Κρίσταλ Πάλας. Ακόμα και σήμερα, ο Αλβέρτος βρίσκεται εκεί, καθισμένος στον θρόνο του, κάτω από ένα τεράστιο επίχρυσο κουβούκλιο. Στα γόνατά του είναι ακουμπισμένο ένα βιβλίο: ο κατάλογος της Μεγάλης Έκθεσης. Το μόνο που απομένει από το αυθεντικό Κρίσταλ Πάλας είναι ένα ζεύγος τεράστιων διακοσμητικών σιδερένιων πυλών που κάποτε πλαι­ σίωναν το εκδοτήριο εισιτηρίων στην είσοδο του εκθεσιακού χώρου του Πάξτον, και σήμερα στολίζουν απαρατήρητες ένα μικρό τμήμα του ορίου ανάμεσα στο Χάιντ Παρκ και τους Κήπους του Κένσινγκτον. Η χρυσή εποχή της επαρχιακής ιεροσύνης έλαβε κι εκείνη απότομο τέλος. Η δεκαετία του 1870 έφερε μαζί της την αρχή μιας τιτάνιας αγροτικής ύφεσης, η οποία έπληξε τους γαιοκτήμονες αλλά και όσους εξαρτιόνταν από την παραγωγή τους. Μέσα σε έξι χρόνια, εκατό χιλιά­ δες αγρότες και εργαζόμενοι στα χωράφια μετανάστευσαν από τη χώρα. Στην ενορία μας, ο πληθυσμός έπεσε στο μισό μέσα σε δεκαπέντε χρόνια. Ως τα μέσα της δεκαετίας του 1880, η μετρήσιμη αξία ολόκλη­ ρης της ενορίας μετά βίας ανερχόταν στις 1.713 λίρες – μόλις 100 περισσότερες απ’ όσες είχε κοστίσει στον Τόμας Μάρσαμ η οικοδόμη­ ση του πρεσβυτερίου του, τρεις δεκαετίες νωρίτερα. Μέχρι το τέλος του αιώνα, τα έσοδα του μέσου άγγλου κληρικού είχαν πέσει κάτω από το μισό αυτού που ήταν πριν από πενήντα χρό­ νια. Από πλευράς αγοραστικής δύναμης, το ποσό αυτό ήταν ακόμα χειρότερο απ’ όσο ακουγόταν. Οι επαρχιακές ενορίες έπαψαν να θεω­ ρούνται επιθυμητά πόστα. Πολλοί κληρικοί δεν άντεχαν οικονομικά ούτε να παντρευτούν. Όσοι ήταν εύστροφοι άδραξαν την ευκαιρία να μεταφέρουν τα ταλέντα τους σε άλλους τομείς. Στις αρχές του επόμενου αιώνα, όπως γράφει ο Ντέιβιντ Κάνανταϊν, «τα μεγαλύτερα μυαλά της γενιάς εκείνης βρίσκονταν εκτός της Εκκλησίας, όχι πια εντός της».