Στο σπίτι: Μια περιδιάβαση στην Ιστορία από δωμάτιο σε δωμάτιο

BILL BRYSON 42 λύτως κόσμια. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Μεγάλης Έκθεσης, μόλις εί­ κοσι πέντε άτομα συνελήφθησαν για κάποιο έγκλημα – δεκαπέντε πορ­ τοφολάδες και δέκα για άλλες μικροκλοπές. Τα χαμηλά επίπεδα εγκλη­ ματικότητας γίνονται ακόμα πιο εντυπωσιακά αν αναλογιστούμε πως το 1850 το Χάιντ Παρκ ήταν ένα από τα πιο επικίνδυνα μέρη του Λονδίνου, ειδικά μετά τη δύση του ήλιου, και οι ληστείες ήταν τόσο συχνές που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν τολμούσαν να περάσουν αποκεί χωρίς να μαζευτούν και να πιαστούν αλά μπρατσέτα. Χάρη στην πολυκοσμία, υπήρξε ένα από τα ασφαλέστερα σημεία του Λονδίνου για σχεδόν έξι μήνες. Η Μεγάλη Έκθεση απέφερε έσοδα της τάξης των 186.000 λιρών, ποσού αρκετού ώστε να αγοραστούν εκατόν είκοσι στρέμματα γης νότια του Χάιντ Παρκ, σε μια περιοχή που ανεπισήμως ονομαζόταν Αλβερ­ τόπολη, και όπου χτίστηκαν πολλά από τα μεγάλα μουσεία και ιδρύμα­ τα που ακόμη κοσμούν τη γειτονιά σήμερα – το Ρόγιαλ Άλμπερτ Χολ, το Μουσείο της Βικτορίας και του Αλβέρτου, το Μουσείο Φυσικής Ιστο­ ρίας, το Βασιλικό Κολέγιο της Τέχνης και το Βασιλικό Κολέγιο της Μουσικής, για να αναφέρουμε μερικά. Το επιβλητικό Κρίσταλ Πάλας του Πάξτον παρέμεινε στο Χάιντ Παρκ μέχρι το 1852, όσο αποφασιζόταν η μοίρα του. Σχεδόν κανείς δεν ήθελε να το δει να εξαφανίζεται από προσώπου γης, αλλά δεν μπορού­ σαν να συμφωνήσουν για το τι έπρεπε να γίνει. Μια ελαφρώς υπερβο­ λική πρόταση ήταν να μετατραπεί σε γυάλινο πύργο ύψους 330 μέτρων. Τελικά, συμφωνήθηκε να μεταφερθεί σε ένα νέο πάρκο –που θα ονο­ μαζόταν Κρίσταλ Πάλας Παρκ– στο Σίντεναμ του νότιου Λονδίνου. Με κάποιο τρόπο, η διαδικασία αυτή το έκανε να μεγαλώσει ακόμα περισ­ σότερο· το καινούργιο Κρίσταλ Πάλας ήταν κατά 50% μεγαλύτερο και απαιτούσε τη διπλάσια ποσότητα γυαλιού. Καθώς τοποθετήθηκε σε κατωφέρεια, η επανακατασκευή του αποδείχτηκε πολύ πιο δύσκολη. Κατέρρευσε τέσσερις φορές. Χρειάστηκαν σχεδόν 6.400 εργάτες για να ξαναστήσουν το κτίριο, και αυτοί χρειάστηκαν πάνω από δύο χρόνια για να ολοκληρώσουν το έργο τους. Δεκαεπτά ανάμεσά τους έχασαν τη ζωή τους σε ατυχήματα. Η μαγεία και η ευλογία που τύλιγε το Κρίσταλ Πάλας έμοιαζε να έχει ξεθωριάσει. Ποτέ δεν ανέκτησε τη θέση του στην