Στο σπίτι: Μια περιδιάβαση στην Ιστορία από δωμάτιο σε δωμάτιο

ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: ΜΙΑ ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΑΠΟ ΔΩΜΑΤΙΟ ΣΕ ΔΩΜΑΤΙΟ 41 πραγματικοί επαναστάτες και δεν ήθελαν να προκαλέσουν αιματοχυσία ή να αποτελέσουν θύματά της, αλλά και εν μέρει επειδή, την κρισιμό­ τερη στιγμή, άρχισε να βρέχει, και πολλοί προτίμησαν να βρουν κατα­ φύγιο στις κοντινές παμπ παρά να εισβάλουν στο κοινοβούλιο. Οι Times αποφάσισαν πως «ο λονδρέζικος όχλος, αν και ούτε ηρωικός, ούτε ποιητικός, ούτε πατριωτικός, ούτε πεφωτισμένος, ούτε καθαρός, είναι σε γενικές γραμμές ένα αρκετά καθωσπρέπει σώμα», και, όσο συγκα­ ταβατικό κι αν ακουγόταν αυτό, μάλλον είχαν δίκιο. Παρά την αναστολή αυτή, κάποια κοινωνικά τμήματα εξακολουθού­ σαν να βράζουν το 1851. Ο Χένρι Μέιχιου ισχυριζόταν, στο γνωστό έργο του London Labour and the London Poor [ Οι εργάτες και οι φτωχοί του Λονδίνου ], που εκδόθηκε εκείνο το έτος, πως οι εργαζόμενοι, «μέχρι σχεδόν τον τελευταίο», ήταν «βαμμένοι κόκκινοι προλετάριοι με έντο­ να βίαιες απόψεις». Αλλά φαίνεται ότι ακόμα και οι πιο θερμοκέφαλοι προλετάριοι λάτρεψαν τη Μεγάλη Έκθεση. Άνοιξε χωρίς κανένα απρόοπτο την 1η Μαΐου 1851 – «ένα πανέμορφο και επιβλητικό και συγκινητικό θέαμα», όπως το περιέγραψε χαμογελαστή η βασίλισσα Βικτορία, η οποία αποκάλεσε την ημέρα των εγκαινίων «τη μεγαλύτερη μέρα της ιστορίας μας», και το εννοούσε ειλικρινά. Την επισκέφτηκαν άνθρω­ ποι από κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας. Μια γυναίκα ονόματι Μέρι Κάλινακ, ηλικίας ογδόντα πέντε ετών, διήνυσε με τα πόδια την από­ σταση των 400 χιλιομέτρων από την Κορνουάλη, κι έγινε έτσι διά­ σημη. Συνολικά, έξι εκατομμύρια άνθρωποι έδωσαν το παρών στη διάρκεια των πεντέμισι μηνών που η έκθεση παρέμεινε ανοιχτή. Σχεδόν 110.000 άνθρωποι την επισκέφτηκαν στις 7 Οκτωβρίου. Κάποια στιγμή, 92.000 βρέθηκαν ταυτόχρονα εντός του κτιρίου – η μεγαλύτερη μέχρι τότε συγκέντρωση ανθρώπων σε κλειστό χώρο. Πάντως, δεν μαγεύτηκαν όλοι οι επισκέπτες το ίδιο. Ο Ουίλιαμ Μόρις, ο μελλοντικός σχεδιαστής και αισθητιστής, που τότε ήταν δε­ καεπτά ετών, συγκλονίστηκε σε τέτοιο βαθμό από την έλλειψη γούστου και τη λατρεία των υπερβολών που προωθούσε η έκθεση, ώστε βγήκε τρικλίζοντας από το οικοδόμημα κι έκανε εμετό στους θάμνους. Αλλά οι περισσότεροι τη λάτρεψαν, και σχεδόν όλοι συμπεριφέρθηκαν απο