Στο σπίτι: Μια περιδιάβαση στην Ιστορία από δωμάτιο σε δωμάτιο

BILL BRYSON 24 οπότε το γυαλί κατασκευαζόταν λεπτό και ελαφρύτερο καθ’ όλη τη διάρ­ κεια της γεωργιανής περιόδου, και τα πλαίσια έπρεπε να είναι στιβαρά, ώστε να εξισορροπούν την αδυναμία αυτή. Τότε ήταν που έγιναν γνω­ στά τα περίφημα «bull’s-eye panes». * Αυτά αποτελούσαν τη συνέπεια ενός τρόπου παραγωγής φυσητού γυαλιού (γνωστού ως «crown glass», που αποκαλούνταν έτσι λόγω του οβάλ σχήματός του.) ** Μια τρυπούλα έδειχνε το σημείο στο οποίο ο εργάτης είχε εισαγάγει το εργαλείο του –ένα έμβολο– στο φύλλο γυαλιού. Επειδή το σημείο αυτό του γυαλιού ήταν ελαττωματικό, δεν υπέκειτο σε φορολογία κι έγινε έτσι αρκετά δημοφιλές στους λιγότερο εύπορους. Τα «bull’s-eye panes» έγιναν δη­ μοφιλή σε φτηνά πανδοχεία, σε χώρους εργασίας και στην πίσω μεριά των ιδιωτικών κατοικιών, όπου δεν ήταν απαραίτητη η ποιότητα. Ο φόρος του γυαλιού καταργήθηκε το 1845, λίγο πριν από την εκατοστή επέτειό του, και ακολούθησε η κατάργηση του φόρου των παραθύρων, κατά ευτυχή σύμπτωση, το 1851. Ακριβώς τη στιγμή που ο Πάξτον χρειαζόταν περισσότερο γυαλί απ’ όσο είχε ποτέ αποκτήσει κανείς, η τιμή του μειωνόταν κάτω από το μισό. Αυτό, μαζί με τις τεχνολογικές εξελίξεις που έδωσαν τη δική τους ώθηση στην παραγωγικότητα, απο­ τέλεσε την πρόοδο που κατέστησε εφικτό το Κρίσταλ Πάλας. Στην τελική του μορφή, το κτίσμα είχε μήκος ακριβώς 1.851 πόδια *** (προς τιμή της χρονιάς κατά την οποία ολοκληρώθηκε), 136 μέτρα πλάτος και σχεδόν 37 μέτρα ύψος στο κεντρικότερο σημείο του – αρ­ κετά ευρύχωρο ώστε να φιλοξενήσει μια συστάδα από φτελιές που τράβηξαν την προσοχή όλων και που αλλιώς θα χρειαζόταν να υλοτο­ μηθούν. Λόγω του μεγέθους της, η κατασκευή απαίτησε τεράστιες πο­ σότητες υλικών: 293.655 υαλοπίνακες, 33.000 σιδερένια πλαίσια και δεκάδες χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα ξύλινων πατωμάτων· αλλά χάρη στις μεθόδους του Πάξτον το συνολικό κόστος μετά βίας έφτασε τις 80.000 λίρες. Απ’ αρχής μέχρι τέλους, το έργο ολοκληρώθηκε σε λι­ γότερες από τριάντα πέντε εβδομάδες. Ο καθεδρικός του Αγίου Παύλου είχε χρειαστεί τριάντα πέντε χρόνια. * Επρόκειτο ουσιαστικά για υαλοπίνακες με μια τρυπούλα στη μέση. (Σ.τ.Μ.) ** Crown σημαίνει στέμμα. (Σ.τ.Μ.) *** Δηλαδή γύρω στα 564 μέτρα. (Σ.τ.Μ.)