Στον δρόμο προς την ουτοπία - Η οικονομική ιστορία του 20ού αιώνα

ΣΤΟΝ ΔΡΟΜΟ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΟΥΤΟΠΙΑ 48 τή όμως ήταν η θεώρηση ενός πλούσιου, ή τουλάχιστον ενός ανθρώπου που δεν είχε οικογένεια για να φροντίσει και για τον οποίο έψηνε πίτες η δεύτερη σύζυγος του Ραλφ Ουόλντο Έμερσον. Το εργαστήριο, η εταιρεία, οι παγκόσμιες μεταφορές, οι παγκόσμιες επικοινωνίες, η κατάργηση των φραγμών – όλοι μαζί οι παράγοντες αυτοί ήταν αρκετοί και με το παραπάνω για να επιφέρουν τον κοσμογο- νικό σεισμό που απελευθέρωσε την ανθρωπότητα από τη μαλθουσιανή φτώχεια. Μετέτρεψαν επίσης την ιστορία των οικονομιών του κόσμου σε μια συνεκτική ιστορία, με τρόπο που ποτέ ως τότε δεν είχε συμβεί. Με δεδομένη την παγκόσμια τάση να ζούμε κοντά σε πλωτές υδά- τινες μάζες, η μεγαλύτερη ίσως επανάσταση στις μεταφορές δεν ήρθε στα 1830 με τους σιδηρόδρομους, αλλά αργότερα, με το ατμόπλοιο με το σιδερένιο κύτος και την κοχλιωτή προπέλα. Το 1870, το ναυπηγείο Χάρλαντ και Γουλφ του Μπέλφαστ καθείλκυσε το σιδερένιο, ατμοκίνη- το, προπελωτό, επιβατηγό ατμόπλοιο RMS Oceanic . Υποσχόταν πως θα διήνυε την απόσταση μεταξύ Λονδίνου και Νέας Υόρκης σε εννιά μόλις μέρες, ταξίδι που το 1800 έπαιρνε σχεδόν έναν μήνα. Το πλήρωμα 150 ατόμων του Oceanic υπηρετούσε 1.000 επιβάτες τρίτης τάξης με κόστος 3 λίρες τον καθένα –που αντιστοιχούσε σε μισθό περίπου ενάμιση μήνα ενός ανειδίκευτου εργάτη– και 150 επιβάτες πρώτης τάξης, με κόστος 15 λίρες τον καθένα. 14 Σε σημερινές αξίες, το ίδιο μερίδιο του μέσου εισοδήματος των θέσεων πρώτης τάξης ανέρ- χεται στα 17.000 δολάρια. Το σημαντικότερο, όμως, πλαίσιο σύγκρισης είναι το πρόσφατο παρελθόν του 1870. Μια γενιά νωρίτερα, μια θέση τρίτης τάξης στο (πιο αργό και λιγότερο ασφαλές) αντίστοιχο του Oceanic πλοίο είχε το διπλάσιο κόστος, και το κόστος αυτό ήταν τετραπλάσιο το 1800. Μετά το 1870, η υπερπόντια αποστολή ενός μέλους της οι- κογένειας με σκοπό την εργασία αποτέλεσε επιλογή για όλα τα ευρω- παϊκά νοικοκυριά, εκτός από τα πιο φτωχά. Και οι άνθρωποι αγόρασαν εκατομμύρια τέτοια εισιτήρια. Η παγκο- σμιοποίηση της παραγωγής και του εμπορίου του τέλους του 19ου αιώνα τροφοδοτήθηκε από τα 100 εκατομμύρια ανθρώπους που άλλα- ξαν ήπειρο για να εργαστούν και να ζήσουν. Ποτέ ως τότε, ή και ως σήμερα, δεν είχαμε δει μια τόσο ταχεία ανακατανομή ανθρώπων στην υφήλιο, αν τη μετρήσουμε σε ποσοστό επί του συνολικού πληθυσμού.