Ρούμελη

Ρ Ο Υ Μ Ε Λ Η 19 χους και τους Καραγκούνηδες, που έχουν όλοι ορεινά χωριά, απ’ όπου αποδημούν και όπου γυρνούν ξανά ύστερα από τα μισό­ χρονα ταξίδια τους σε αναζήτηση βοσκότοπων–, οι Σαρακατσά­ νοι δεν έχουν τίποτα πιο στέρεο από τις κατοικίες τους από βούρλο και λυγαριά. Όλοι τους, ωστόσο, θεωρούν σπίτι τους κάποια οροσειρά, κάποια στάνη ή ράχη όπου έχουν βοσκήσει για αιώνες το καλοκαίρι τα κοπάδια τους. Οι καμπίσιες τους βοσκές ποικίλλουν πιο πολύ · αυτή η αβέβαιη διαμονή ελάχιστα διεκδικεί την αφοσίωσή τους. Οι Σαρακατσάνοι του βορρά είχαν τη μεγαλύτερη ακτίνα κίνησης. Το ξαφνικό κλουβί των συνόρων που ξεφύτρωσαν μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους δεν κατόρ­ θωσε να τους περιορίσει, και το φθινόπωρο απλώνονταν σε όλη τη νότια Αλβανία και στα κάτω σύνορα της Σερβίας, ως το Μαυ­ ροβούνιο, την Ερζεγοβίνη, τη Βοσνία και μέσα στη Βουλγαρία, ως τα ριζά του μεγάλου Αίμου. Εκείνοι που θεωρούσαν σπίτι τους τα βουνά της Ροδόπης –οι ίδιοι που ζούσαν στα ορεινά πάνω από τους θρακιώτικους κάμπους– αποτολμούσαν πολύ μακρινές περιπλανήσεις τον χειμώνα. Δεν πήγαιναν απλώς βό­ ρεια, όπως εκείνοι που είδα στη Μαύρη Θάλασσα, προτού γίνει ο Έβρος αδιάβατο εμπόδιο, αλλά τα καραβάνια τους έφταναν επιπλέον ως την Κωνσταντινούπολη κι εκεί οι σκηνές τους στή­ νονταν κάτω από τα Θεοδοσιανά Τείχη. Άλλοι έμεναν στις ακτές της Θάλασσας του Μαρμαρά κι απλώνονταν στους εύφορους καταπράσινους λόφους των Δαρδανελίων. Πολλοί διέσχιζαν τον Ελλήσποντο για να στήσουν τους καταυλισμούς τους στην πεδιά­ δα της Τροίας. Θαρραλέοι νομάδες συνέχιζαν ως τα βοσκοτόπια της Βιθυνίας και ξεχείμαζαν μέσα στις λεύκες ή, ακόμα παρα­ πέρα, μέχρι την Καππαδοκία, και σκόρπιζαν τα κοπάδια τους στις ηφαιστειογενείς ερημιές γύρω από τα μοναστήρια στους βράχους του Ουργκούπ. Οι τολμηρότεροι έφταναν ακόμα και