Ψυχο-γαστρονομία

Ψ Υ Χ Ο - Γ Α Σ Τ Ρ Ο Ν Ο Μ Ί Α | T I E I N A I 33 γεθος της μπουκιάς, τον ρυθμό του μασήματος της κάθε μπουκιάς, τη διάρκεια του κάθε μασήματος, τον αριθμό μασημάτων σε όλο το γεύμα συνολικά, τυχόν χρονοκαθυστερήσεις, τον τρόπο διατροφής (χέρι, πιρούνι, chopsticks), το υπόλοιπο στο πιάτο, το πόσες φορές μιλά κανείς στη διάρκεια του γεύματος (Ζερβός, 2017). Όταν δηλαδή τρώμε, δεν παρέχουμε μόνο ενέργεια στο σώμα μας, αλλά στην πράξη αυτή παρεμβάλλονται και συμμετέχουν πολ- λές και διάφορες εγκεφαλικές δραστηριότητες: μνήμη, αναμνήσεις, βιώματα, εμπειρίες, ερεθίσματα που προσλαμβάνονται από τις πέ- ντε αισθήσεις μας (όραση, ακοή, όσφρηση, αφή και φυσικά γεύση), κοινωνική δραστηριοποίηση, μίμηση, κοινωνικοποίηση. Ουσιαστικά, στη διατροφική πράξη συμμετέχουν και απασχολούνται όλες σχε- δόν οι ψυχολογικές μας λειτουργίες: αισθητηριακές, συναισθηματι- κές, κοινωνικές, νοητικές, συνθέτοντας μια πολύπλοκη εμπειρία, τό- σο βαθιά ψυχολογική, τόσο συναρπαστική. Ο συγγραφέας-γαστρονόμος Brillat-Savarin –που αναφέραμε πα- ραπάνω ως εφευρέτη του όρου «γαστρονομία» στη σύγχρονη επο- χή– πριν από δύο αιώνες διαχώρισε την άμεση γευστική αίσθηση (μόλις το φαγητό αγγίζει τη γλώσσα) από την πλήρη αίσθηση που έρχεται αργότερα στο πίσω μέρος του στόματος και την αίσθηση που ακολουθεί τη σκέψη (τη στιγμή της κρίσης). Σε αυτό έρχεται ο Vitaux (2008) να συμπληρώσει ότι η συνεργασία όλων των αισθήσεων μεταβιβάζεται σε διάφορα σημεία του εγκεφάλου, ενώ πολυάριθμοι νευροδιαβιβαστές συμμετέχουν σε όλο αυτό το βίωμα. Προσθέτει ότι η λειτουργία της μνήμης ανακαλεί παρελθούσες εμπειρίες, ευχά- ριστες ή δυσάρεστες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια πολλαπλή, υποκειμενική, ανατομική αλλά και πολιτισμική εμπειρία. Έτσι, ενώ η λήψη και η επεξεργασία της τροφής μας εκ πρώτης όψεως φαίνεται μια απλή ανταπόκριση σε φυσικά μας ένστικτα επι- βίωσης, τελικά είναι ένας σύνθετος μηχανισμός, που αφορά σε τερά- στιο βαθμό τη μάθηση, το συναίσθημα, τη συνήθεια, τη σύνδεση με τους ανθρώπους και διάφορες άλλες ψυχολογικές, συναισθηματικές αλλά και κοινωνικές λειτουργίες μας.