Ψυχο-γαστρονομία

28 Ψ Υ Χ Ο - Γ Α Σ Τ Ρ Ο Ν Ο Μ Ί Α | A Π Ο Λ Α Μ Β Α Ν Ο Ν Τ Α Σ Τ Η Μ Α Γ Ε Ι Ρ Ι Κ Η , Τ Η Δ Ι Α Τ Ρ Ο Φ Η , Τ Η Ζ Ω Η Τι είναι γαστρονομία; Η λέξη «γαστρονομία» έχει την προέλευσή της στην ελληνική γλώσσα και μάλιστα πρωτοαναφέρθηκε στη μαγειρική πραγματεία του Συρα- κούσιου Αρχέστρατου τον 4ο αιώνα π.Χ.(πόσο κρίμα που δεν διασώ- θηκε το έργο αυτό!).Ως ο πρώτος γαστρονόμος του δυτικού κόσμου, ο Αρχέστρατος θεώρησε τη μαγειρική τέχνη και μάλιστα έγραψε το ποίημα «Ηδυπάθεια ή γαστρονομία», που κάνει μια γαστρονομική ξε- νάγηση στη Μεσόγειο, δίνει συνταγές και γενικά μάς προτρέπει να αφεθούμε χωρίς εγκράτεια στην απόλαυση του καλού φαγητού! Την ίδια εποχή, ένας μαθητής του φιλοσόφου Σωκράτη, ο Αρί- στιππος, θεωρούσε σκοπό της ζωής την απόλαυση των ηδονών στο παρόν, σε αντίθεση με τον χορτοφάγο και εγκρατή Πλάτωνα. Ενώ ο Αρίστιππος με την ηδονιστική σχολή του θέτει τις υλικές απο- λαύσεις και άρα και το φαγητό σε δεσπόζουσα θέση ανάμεσα σε αυτές, λίγους αιώνες αργότερα ο Επίκουρος θα έβλεπε τα πράγματα αρκετά διαφορετικά (Θεοδωρακόπουλος, 2006). Γνωρίζουμε ότι οι αρχαίοι Έλληνες αγαπούσαν το μέτρο και τη λι- τότητα, και έτσι η επιδίωξη της γαστρονομικής υπερβολής θεωρού- νταν δείγμα παρακμής και μαλθακότητας. Ωστόσο, όσο περνούσαν τα χρόνια, η απόλαυση του φαγητού και η περιπλοκότητα των γευ- μάτων εξελισσόταν σε κάτι λιγότερο απλό, τουλάχιστον για όσους είχαν μια τέτοια οικονομική δυνατότητα! Στα ελληνιστικά χρόνια, ο σημαντικός φιλόσοφος Επίκουρος έρ- χεται να υποστηρίξει ότι ένας από τους σκοπούς της ζωής είναι η απόλαυση, ζώντας όμως χωρίς υπερβολές (Wilson, 2015). Ενώ για τον Αρίστιππο στη ζωή πρέπει να επιδιώκουμε ενεργά τις ηδονές, ο Επίκουρος σημειώνει ως απόλαυση και την κατάσταση ηρεμίας. Σήμερα η λέξη «επίκουρος» χρησιμοποιείται μεταξύ άλλων για να χαρακτηρίσει εκείνον που κατέχει την τέχνη της ζωής και που απο- λαμβάνει με εκλεπτυσμένο τρόπο τις απολαύσεις των αισθήσεων. Ακόμα πιο συγκεκριμένα, η λέξη υπονοεί μια αγάπη προς το καλό φαγητό και ποτό και τη συνειδητή απόλαυσή τους.