Προς τον παράδεισο

Π Ρ Ο Σ Τ Ο Ν Π Α Ρ Α Δ Ε Ι Σ Ο 41 Αυτό τον εντυπωσίασε – δεν είχε ξαναγνωρίσει κάποιον που να έχει πράγματι ζήσει στη Δύση. «Και αληθεύουν όσα ακούγονται;» «Πολλά από αυτά. Έχει μια ατμόσφαιρα εκεί – αρρώστιας, μάλλον. Ανηθικότητας, οπωσδήποτε. Είχες την αίσθηση ότι ήταν επικίνδυνο, ενίοτε –τόσο πολλοί να προσπαθούν να φτιάξουν μια καινούργια ζωή· τόσο πολλοί να λαχταρούν τον πλούτο· τόσο πολλοί καταδικασμένοι στην απογοήτευση–, αλλά και απελευθερωτικό. Αν και ήταν και ανα­ ξιόπιστο. Οι περιουσίες ήταν τόσο εφήμερες εκεί, και οι άνθρωποι το ίδιο: αυτός που σου χρωστούσε λεφτά μπορεί να εξαφανιζόταν την επαύριο, και δεν υπήρχε τρόπος να τον ξαναβρείς. Καταφέραμε να διατηρήσουμε το γραφείο τρία χρόνια, έπειτα όμως, φυσικά, ανα­ γκαστήκαμε να φύγουμε, το εβδομήντα έξι, όταν πέρασαν οι νόμοι». «Και πάλι» είπε «σε ζηλεύω. Το ξέρεις πως ποτέ δεν έχω καν πάει στη Δύση;». «Όμως έχεις ταξιδέψει πολύ στην Ευρώπη, απ’ ό,τι μου λέει η δεσποινίς Χόλσον». «Έκανα τη Μεγάλη μου Περιοδεία, ναι. Αλλά δεν είχε τίποτα ανή­ θικο – εκτός αν θεωρείς ανήθικους τους Καναλέτο, τους Τιντορέτο και τους Καραβάτζιο που είδα με τον σωρό». Ο Τσαρλς γέλασε τότε, και, μετά από αυτό, η συζήτηση βγήκε αβίαστα. Μίλησαν κι άλλο για τις περιπλανήσεις τους ο καθένας –ο Τσαρλς ήταν εξαιρετικά πολυταξιδεμένος, η δουλειά του τον πήγαινε όχι μόνο στη Δύση και την Ευρώπη, αλλά και στη Βραζιλία και την Αργεντινή– και για τη Νέα Υόρκη, όπου κάποτε ζούσε ο Τσαρλς και όπου ακόμη συντηρούσε μια κατοικία, την οποία επισκεπτόταν συ­ χνά. Ενώ μιλούσαν, ο Ντέιβιντ έστηνε αυτί για την προφορά της Μασαχουσέτης που είχαν πολλοί συμμαθητές του, με τα πλατιά, επί­ πεδα φωνήεντα και τον ιδιαίτερο, γρήγορο ρυθμό, μάταια όμως. Του Τσαρλς η φωνή ήταν ευχάριστη αλλά άχρωμη, ελάχιστα πρόδιδε απ’ τις καταβολές του. «Ελπίζω να μη θεωρήσεις πολύ ευθεία την αναφορά από μέρους μου» είπε ο Τσαρλς «από καιρό όμως αυτή η παράδοση του συνοι­ κεσίου έχει εξάψει την περιέργεια όλων μας στη Μασαχουσέτη». «Ναι» είπε γελώντας, χωρίς να έχει προσβληθεί, «όπως και σε όλες