Που είμαστε και που πάμε;

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ 33 παίχτηκε στην Ελλάδα το μέλλον της Ευρώπης. Η παγκόσμια προσοχή δεν αφορά τόσο αυτή καθαυτήν τη χώρα μας, όσο τις συνέπειες που έχουν οι εξελίξεις σε αυτή για ολόκληρη την Ευ- ρώπη. Με άλλα λόγια, η προσοχή που συγκεντρώνει η Ελλάδα είναι αποτέλεσμα των εξόφθαλμων αδυναμιών των θεσμών της Ευρωζώνης. Παρ’ όλα αυτά, δεν είναι η πρώτη φορά που η Ελ- λάδα βρίσκεται στο προσκήνιο της παγκόσμιας προσοχής. Όπως έχω σημειώσει, η σύγχρονη ελληνική Ιστορία περι- κλείει δυσανάλογα πολλές ιστορικές στιγμές κατά τις οποίες η χώρα μας βρέθηκε στο κέντρο της διεθνούς προσοχής, άλλοτε με θετικό και άλλοτε με αρνητικό πρόσημο. Η τάση αυτή μπορεί να αποδοθεί σε μια υπέρμετρη φιλοδοξία που οδηγούσε σε πολιτικές αποφάσεις που ξεπερνούσαν τις δυνατότητες της χώρας. Κάποιες φορές η φιλοδοξία οδήγησε σε λαμπρές επιτυχίες (π.χ. Επανά- σταση του 1821), ενώ άλλες φορές απέτυχε καταστροφικά (π.χ. Μικρασιατική Καταστροφή). Η υιοθέτηση του ευρώ, ενός «σκληρού» νομίσματος που προϋ­ πέθετε μια πολύ πιο προηγμένη οικονομία απ’ ό,τι ήταν η ελ- ληνική, υπήρξε μια αντίστοιχη περίπτωση πολιτικού βολοντα- ρισμού. Το στοίχημα ήταν η χώρα να ανέπτυσσε τους θεσμούς που απαιτούσε το νέο νόμισμα. Ειδάλλως, μας περίμενε η κα- ταστροφή. Πώς εξηγείται η ροπή αυτή; Η Ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας θα μπορούσε ίσως να συμπυκνωθεί στο εξής πολύ απλό αφήγη- μα: μια μικρή αλλά ιδιαίτερα δυναμική ηγετική ομάδα (ή «ελίτ») θέτει στόχους που βρίσκονται κάπως πιο πέρα από τις δυνατότη- τες της χώρας. Για να το πω διαφορετικά: η ελίτ αυτή φοράει στη χώρα ένα κοστούμι μεγαλύτερο από το μπόι της με την ελπίδα πως η χώρα θα μεγαλώσει γρήγορα και θα προσαρμοστεί σ’ αυτό.