Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες

ΠΩΣ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ 50 εύκολη· αρκετοί ήταν εκείνοι που υποστήριζαν τη δεύτερη λύ­ ση, ενώ υπήρχαν και κάποιοι που είδαν ευνοϊκά τη λεγόμενη Πορεία προς τις Βρυξέλλες (κατά το πρότυπο της φασιστικής Πορείας προς τη Ρώμη) τον Οκτώβριο του 1936, όπως και την αντιπαράθεση μεταξύ Βαν Ζέελαντ και Ντεγκρέλ σε μια επανα­ ληπτική εκλογή. 28 Ωστόσο, τα σχέδια αυτά κατέρρευσαν την άνοιξη του 1937, όταν ο Ντεγκρέλ ηττήθηκε κατά κράτος στις επαναληπτικές εκλογές, κυρίως λόγω της στάσης που τήρησαν οι βουλευτές του Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος, οι οποίοι στήριξαν τον Βαν Ζέελαντ και τάχθηκαν υπέρ της κυβερνητικής συνεργασίας με το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Φιλελεύθερο Κόμμα. Σε αυτή την περίπτωση θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ηγεσία και οι βουλευτές του Χριστιανοκοινωνικού Κόμματος λειτούργησαν ως «φρουροί της δημοκρατίας», ως όφειλαν. Στην επιλογή αυτή και στην απόκρουση του κινδύνου που απειλούσε τη δημοκρατία βοήθησαν επίσης με τη στάση τους τόσο ο βασιλιάς Λεοπόλδος Γ΄ όσο και το Σοσιαλιστικό Κόμμα. Οι Σοσιαλιστές παρέμεναν και μετά τις εκλογές του 1936 το κόμμα με τις περισσότερες έδρες στο Κοινοβούλιο, και επομέ­ νως θα μπορούσαν να απαιτήσουν τη θέση του πρωθυπουργού για κάποιο στέλεχός τους. Ωστόσο, όταν έγινε φανερό ότι οι Σοσιαλιστές δεν θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την απαιτού­ μενη υποστήριξη των άλλων «συστημικών» κομμάτων για μια τέτοια λύση, αλλά και υπό τον φόβο νέων εκλογών, που πιθα­ νόν να έδιναν την ευκαιρία στην άκρα δεξιά να αυξήσει περαι­ τέρω τη δύναμη και τις έδρες της, ο βασιλιάς συμφώνησε με τις ηγεσίες των δύο μεγαλύτερων κομμάτων, του Χριστιανο­ κοινωνικού και του Σοσιαλιστικού, να σχηματιστεί κυβέρνηση συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Βαν Ζέελαντ, από την οποία