Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες

ΠΩΣ ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΟΙ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΕΣ 48 στις χώρες αυτές οι πολιτικές ελίτ κατάφεραν να αντιμετωπίσουν με επιτυχία τους κινδύνους που απείλησαν τη δημοκρατία. Στις βουλευτικές εκλογές που έγιναν στο Βέλγιο το 1936, σε μια εποχή όπου ο φασισμός και ο εθνικοσοσιαλισμός έδει­ χναν να έχουν αρκετόν αέρα στα πανιά τους σε όλη την Ευρώ­ πη, πήραν μέρος δύο ακροδεξιά κόμματα, οι Ρεξιστές και το Φλαμανδικό Εθνικιστικό Κόμμα (VNV), τα οποία και συγκέ­ ντρωσαν αθροιστικά σχεδόν το 20% των ψήφων. Το πολιτικό σύστημα της χώρας, πυλώνες του οποίου ήταν το κεντροδεξιό Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Φιλελεύθερο Κόμμα, έδειχνε να απειλείται κυρίως από τον ηγέτη των Ρεξιστών, τον Λεόν Ντεγκρέλ, δημοσιογράφο, ο οποίος, μετά την κατάληψη της χώρας του από τους Γερμανούς το 1940, θα γινόταν στενός συνεργάτης των Ναζί. Ο Ντεγκρέλ, καθολικός και πρώην στέλεχος της δεξιάς πτέρυγας του Χρι­ στιανοκοινωνικού Κόμματος, θα εξελισσόταν σταδιακά σε σφοδρό επικριτή της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας· θα κα­ τηγορούσε την πολιτική ηγεσία της χώρας για διαφθορά, έχο­ ντας μάλιστα την υποστήριξη, πολιτική αλλά και οικονομική, τόσο του Χίτλερ όσο και του Μουσολίνι. Οι εκλογές του Μαΐου του 1936 θορύβησαν, όπως ήταν επόμενο, τα κόμματα του δημοκρατικού τόξου, τα οποία, φο­ βούμενα ενδεχόμενη επανάληψη στη χώρα τους όσων είχαν ήδη συμβεί στην Ιταλία και τη Γερμανία, συνειδητοποίησαν ότι έπρεπε να αντιδράσουν. Ειδικά το Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα βρέθηκε σε δίλημμα: να σχηματίσει κυβέρνηση με τους παραδοσιακούς αντιπάλους του, το Σοσιαλιστικό Κόμμα και το Φιλελεύθερο Κόμμα, ή να συνεργαστεί με την άκρα δεξιά, επο­ μένως και με τους Ρεξιστές του Ντεγκρέλ, με τους οποίους