Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες

ΜΟΙΡΑΊΕΣ ΣΥΜΜΑΧΊΕΣ 47 οφείλουν «να προτιμούν τη συνεργασία ακόμα και με δυνάμεις με τις οποίες έχουν σημαντικές ιδεολογικές διαφορές στο μέτρο που το άμεσα ζητούμενο είναι η επιβίωση του δημοκρατικού πολιτεύματος». 24 Ακόμα και αν υπό φυσιολογικές συνθήκες μια τέτοια συμμαχία φαίνεται αδιανόητη (κάτι αντίστοιχο με το να υποστήριζε ο Έντουαρντ Κένεντι την υποψηφιότητα του Ρόναλντ Ρέιγκαν για την προεδρία ή το συνδικάτο των ανθρακωρύχων τη Μάργκαρετ Θάτσερ), ακόμα και αν θα γινόταν δεκτή με αμη­ χανία ή και δυσφορία από τη βάση ενός κόμματος, οι πραγμα­ τικά υπεύθυνες πολιτικές ηγεσίες οφείλουν να θέτουν σε πρώ­ τη μοίρα την προστασία και τη σωτηρία της δημοκρατίας, δίνο­ ντας στους ψηφοφόρους να καταλάβουν ποιο είναι το μείζον διακύβευμα. Για τα πραγματικά υπεύθυνα κόμματα και τους πραγματικά δημοκρατικούς πολιτικούς δεν υπάρχει ουσιαστικά δίλημμα, στο μέτρο που απειλείται να περάσει η διακυβέρνηση της χώρας στα χέρια εξτρεμιστών, ικανών να θέσουν σε κίνδυ­ νο ακόμα και την ίδια τη δημοκρατία. Αν και ο πολύς κόσμος έχει υπόψη του τα όσα συνέβησαν κατά τον Μεσοπόλεμο κυρίως σε χώρες όπως η Ιταλία και η Γερμα­ νία, υπήρξαν και ευρωπαϊκές χώρες που αντιμετώπισαν με επιτυχία την άνοδο του φασισμού κατά τη δεκαετία του 1930. Χαρακτηριστικά από αυτή την άποψη είναι τα παραδείγματα του Βελγίου και της Φινλανδίας. Και στις δύο αυτές σχετικά μικρές χώρες η δημοκρατία γνώρισε σημαντική κρίση και αμ­ φισβήτηση, στοιχείο που ενίσχυσε, μεταξύ άλλων, τις κάθε είδους δυνάμεις της άκρας δεξιάς, ναζιστικές και άλλες. Ωστό­ σο, σε αντιδιαστολή με ό,τι συνέβη στην Ιταλία και τη Γερμανία,