Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες

ΜΟΙΡΑΊΕΣ ΣΥΜΜΑΧΊΕΣ 39 ποσοστό υπέρ της πρώτης άποψης στη Χιλή, χώρα που έχει από το 1988 δημοκρατικά εκλεγμένες κυβερνήσεις, ήταν χα­ μηλότερο (53%). 16 Δημαγωγοί υπάρχουν σε όλες τις χώρες. Μάλιστα, αρκετοί από αυτούς καταφέρνουν πράγματι να αγγίξουν κάποια ευαί­ σθητη χορδή του λαού. Ωστόσο, σε αρκετές δημοκρατίες η πολιτική ηγεσία διαβάζει εγκαίρως τα ανησυχητικά μηνύματα και φροντίζει να κρατήσει τους δημαγωγούς στις παρυφές της πολιτικής ζωής, μακριά από τα κέντρα εξουσίας, κάνοντας κά­ θε δυνατή προσπάθεια να αποκαλύψει τις πραγματικές προ­ θέσεις των εχθρών της δημοκρατίας και να τους απομονώσει πολιτικά. Ασφαλώς, ο βαθμός απήχησης των «αντισυστημικών» δημαγωγών είναι κρίσιμος παράγοντας. Ακόμα πιο κρίσιμο όμως είναι οι πολιτικές ελίτ, και ιδιαίτερα τα δημοκρατικά κόμματα, να απομονώνουν τους εχθρούς της δημοκρατίας. Με λίγα λόγια, τα πολιτικά κόμματα πρέπει να λειτουργούν ως άγρυπνοι φύλακες του δημοκρατικού πολιτεύματος και των θεσμών του. Για να μπορείς να απομονώσεις όσους επιβουλεύονται τη δη­ μοκρατία, πρέπει πρώτα να εντοπίσεις ποιοι είναι αυτοί. Δυ­ στυχώς, δεν υπάρχει κάποιο σύστημα ή μηχανισμός αυτόματης ειδοποίησης. Υπάρχουν, ωστόσο, θιασώτες των αυταρχικών λύσεων που μπορεί να εντοπιστούν πριν φτάσουν να πάρουν την εξουσία. Αρκεί να διαβάσει κανείς προσεκτικά τον φάκελό τους: Ο Χίτλερ είχε επιχειρήσει ένα ανεπιτυχές πραξικόπημα το 1923, ο Τσάβες είχε προσπαθήσει μαζί με άλλους στρατιω­ τικούς να ανατρέψει τη νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση της χώ