Πώς πεθαίνουν οι δημοκρατίες

ΜΟΙΡΑΊΕΣ ΣΥΜΜΑΧΊΕΣ 35 ψε να αναγεννηθεί πολιτικά και να επανέλθει πανηγυρικά στο προσκήνιο. Έχοντας ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με τον Τσάβες και τους υποστηρικτές του, κατάφερε έτσι να επανεκλε­ γεί πρόεδρος. Η άτυπη προσέγγιση και συμμαχία μεταξύ Καλδέρα και Τσάβες βοήθησε, προφανώς, σημαντικά τον Καλδέρα στις προεδρικές εκλογές· παράλληλα ωστόσο ενίσχυσε την αξιοπι­ στία και το κύρος του Τσάβες, ο οποίος πολύ πρόσφατα είχε επιχειρήσει, μαζί με τους άλλους πραξικοπηματίες, να καταλύ­ σει τη δημοκρατία στη χώρα του. Με άλλα λόγια, αντί να απο­ κηρύξει δημοσίως και κατηγορηματικά τους κινηματίες, επι­ σείοντας τον κίνδυνο που αυτοί αποτελούσαν για τη δημοκρα­ τία, ο πρώην πρόεδρος Καλδέρα εξέφρασε τη συμπάθειά του για αυτούς και άνοιξε τον δρόμο για την παρουσία τους στην πολιτική σκηνή της χώρας. Παράλληλα, ο Καλδέρα άνοιξε ακόμα πιο διάπλατα τον δρό­ μο του Τσάβες προς το προεδρικό μέγαρο, καταφέρνοντας θα­ νάσιμο πλήγμα στον έως τότε δικομματισμό που κυριαρχούσε στην πολιτική ζωή της Βενεζουέλας. Με μια θεαματική κίνηση εγκατέλειψε το COPEI, το κόμμα που είχε ιδρύσει πριν από πολλά χρόνια, και διεκδίκησε την προεδρία ως ανεξάρτητος υποψήφιος. Βέβαια, τα δύο κόμματα, η Δημοκρατική Δράση και το COPEI, αντιμετώπιζαν ήδη σοβαρή κρίση, αλλά η κίνηση του Καλδέρα και η αντισυστημική προεκλογική του εκστρατεία θα αποδεικνύονταν μοιραίες για το μέλλον τους. 9 Έτσι, οι προεδρι­ κές εκλογές του 1993, τις οποίες θα κερδίσει ο Καλδέρα, θα σηματοδοτήσουν και την κατάρρευση των δύο παραδοσιακών κομμάτων, ανοίγοντας τον δρόμο για άλλες, «αντισυστημικές» δυνάμεις. Πέντε χρόνια αργότερα θα σημάνει η ώρα του Τσάβες.