Πάπυρος: Η περιπέτεια του βιβλίου από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

ΠΑΠΥΡΟΣ: Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ 28 Όπως ακριβώς και η πόλη της, η Κλεοπάτρα ενσαρκώνει αυτή την ιδιαίτερη μείξη της κουλτούρας και του αισθησιασμού της Αλεξάν- δρειας. Κατά τον Πλούταρχο, στην πραγματικότητα η Κλεοπάτρα δεν ήταν καλλονή. Οι άνθρωποι δεν έστεκαν να την κοιτούν αποσβολωμέ- νοι όταν περνούσε από μπροστά τους. Ωστόσο ξεχείλιζε γοητεία, ευ- φυΐα και ευγλωττία. Το ηχόχρωμα της φωνής της είχε τέτοια γλύκα που έμενε χαραγμένο στ’ αυτιά όσων την άκουγαν. Και η γλώσσα της, συ- νεχίζει ο ιστορικός, προσαρμοζόταν στη γλώσσα που επέλεγε σαν μου- σικό όργανο με πολλές χορδές. Μπορούσε να συνομιλεί χωρίς διερ- μηνείς με Αιθίοπες, Εβραίους, Άραβες, Σύριους, Μήδους και Πάρθους. Οξυδερκής, καλά ενημερωμένη, σημείωσε αρκετές νίκες κυνηγώντας την εξουσία εντός και εκτός των συνόρων της χώρας της, αν και έχασε την καθοριστική μάχη. Το πρόβλημά της είναι ότι μίλησαν για εκείνη μόνο οι αντίπαλοί της. Και σε αυτή τη θυελλώδη ιστορία παίζουν σημαντικό ρόλο τα βιβλία. Όταν ο Μάρκος Αντώνιος θεωρούσε ότι ήταν ένα βήμα πριν από την κυριαρχία σε ολόκληρο τον κόσμο, θέλησε να θαμπώσει την Κλεοπά- τρα με ένα σπουδαίο δώρο. Ήξερε ότι ο χρυσός, τα κοσμήματα ή τα συμπόσια δεν θα κατόρθωναν να εξασφαλίσουν το έκθαμβο βλέμμα της ερωμένης του, εφόσον ήταν συνηθισμένη να τα απολαμβάνει κα- θημερινά. Μια φορά, έπειτα από ένα ολονύχτιο μεθύσι, με μια κίνη- ση επιδεικτικής προκλητικότητας, εκείνη είχε διαλύσει ένα μαργαρι- τάρι γιγαντιαίων διαστάσεων και το είχε πιει. Γι’ αυτό, ο Μάρκος Αντώ- νιος επέλεξε ένα δώρο που η Κλεοπάτρα δεν θα μπορούσε να περι- φρονήσει με μια έκφραση πλήξης: απόθεσε στα πόδια της διακόσιες χιλιάδες τίτλους για τη Μεγάλη Βιβλιοθήκη. Στην Αλεξάνδρεια, τα βιβλία πυροδοτούσαν τα πάθη. Δύο συγγραφείς που έφυγαν τον 20ό αιώνα έγιναν οδηγοί μας στα σοκάκια της πόλης, προσθέτοντας μερικές ακόμα στρώσεις πατίνας στον μύθο της Αλεξάνδρειας. Ο Κωνσταντίνος Καβάφης ήταν ένας δημόσιος υπάλληλος ελληνικής καταγωγής που εργάστηκε για τη βρε- τανική διοίκηση της Αιγύπτου, χωρίς ποτέ να ανέλθει στην ιεραρχία, στην υπηρεσία Αρδεύσεων του υπουργείου Δημοσίων Έργων. Τα βρά- δια βυθιζόταν σε έναν κόσμο γεμάτο απολαύσεις, κοσμοπολίτικο αέρα