Παγκόσμια πολιτική ιστορία

ΚΡΎΦΤΗΚΑΝ ΟΙ ΟΥΡΑΝΟΊ. ΤΟ ΠΡΕΛΟΎΔΙΟ: ΠΡΙΝ ΑΠΌ ΤΟ 1000 π.Χ. 33 Στο Ανατολικό Ημισφαίριο –που ήταν το «λίκνο του πολιτισμού»–, τα μέρη που επέλεξαν οι άνθρωποι να κατοικήσουν εξαρτήθηκαν από μια τεράστια ζώνη από οροσειρές με διεύθυνση από τα δυτικά προς τα ανα­ τολικά, η οποία μερικές φορές αναφέρεται ως Αλπικό Ορογενετικό Σύ­ στημα. Περιλαμβάνει τα Πυρηναία, τις Άλπεις, τα Βαλκάνια, τον Καύκα­ σο, τον Ζάγρο, το Χίντου Κους (Ινδοκαύκασο), την Τιεν Σαν και τα Ιμαλάια. Κατά μήκος αυτής της αλυσίδας υπάρχουν εύκρατες και υπο­ τροπικές κλιματικές ζώνες που διαρρέουν ποτάμια, ιδανικές δηλαδή για μόνιμη ανθρώπινη εγκατάσταση, σε αντίθεση με περιοχές που χαρακτη­ ρίζονται από το χιόνι, την έρημο ή το τροπικό δάσος και βρίσκονται προς τα βόρεια ή προς τα νότια. Οι πιο ελκυστικές περιοχές είναι η πεδιάδα της Βόρειας Κίνας και η παράλια πεδιάδα της Δυτικής Ευρώπης, και ακολουθούν μεγάλες εκτάσεις επίπεδης γης σε πολύ πιο θερμές περιοχές, όπως το Δέλτα του Μεκόνγκ, η Ινδογαγγική πεδιάδα, η Μεσοποταμία και η κοιλάδα του Νείλου, αλλά και σε πιο ψυχρές, όπως τα λιβάδια της στέπας του Πόντου και της Κασπίας, η Σιβηρία, η Μογγολία και η Μα­ ντζουρία. Μικρότερες, αλλά με παρόμοιες προοπτικές για ανθρώπινη ανάπτυξη είναι οι παράλιες πεδιάδες στη σημερινή Ιαπωνία, στην Κορέα, στο Ομάν, στην Κένυα, στη Γεωργία, στο Αζερμπαϊτζάν, στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στη Σενεγάλη, αλλά και στα γόνιμα υψίπεδα στο Αφγανιστάν, στην Αρμενία και τη σημερινή Βόρεια Μακεδονία. Εκτός της επικοινω­ νίας που επιτρέπουν, οι δρόμοι διαμέσου της ξηράς και των ποταμών, οι θάλασσες (η Βαλτική, η Μεσόγειος, η Μαύρη, η Ερυθρά και ούτω καθεξής) διαμόρφωσαν κρίσιμες στρατηγικές αλληλεπιδράσεις, ενώ στε­ νά όπως αυτά του Κάτεγατ, του Γιβραλτάρ και του Μπαμπ-ελ-Μαντέμπ αλλά και της Μαλάκα αποδεικνύεται ότι έχουν ιδιαίτερη σημασία. Στο Δυτικό Ημισφαίριο –το οποίο κατοικήθηκε από ανθρώπους πολύ αργότερα– είναι δύσκολο να βρεθεί μια περιοχή σημαντικού με­ γέθους που να ταιριάζει με εκείνες του Ανατολικού Ημισφαιρίου ώστε να λειτουργήσει ως εκκολαπτήριο ισχύος. Η ανατολική ακτή της Βό­ ρειας Αμερικής έχει όντως εύκρατο κλίμα, αλλά οι παραθαλάσσιες πεδιάδες της είναι μικρότερες από το μισό της πεδιάδας της Βόρειας Κίνας ή της παράλιας πεδιάδας της Δυτικής Ευρώπης. ΟΜισισιπής και ο Αμαζόνιος έχουν φαρδιά δέλτα, όπως και ο Νείλος, αλλά η μορφή