Ο τόπος

7 Μέσα στον 20ό αιώνα η Ελλάδα άλλαξε. Τα εργα- τόπαιδα έγιναν δικηγόροι και τα αγροτόπαιδα, γιατροί. Τα παιδιά του χωριού ήρθαν στην πόλη. Ξέφυγαν απ’ τη φτώχεια, ένα πτυχίο έδινε δουλειά. Πανεπιστήμιο σήμαινε οικονομική εξασφάλιση, κοινωνική ανέλιξη και σιγουριά ότι η ζωή τραβάει μόνο μπροστά. Ίσως γι’ αυτό το βιβλίο της Ερνό μας ψιθυρίζει μια οικεία ιστορία. Ένας αγράμματος παππούς που «“δεν ήξερε μήτε να διαβάζει μήτε να γράφει”, θαρρείς και τούτη η αρχική δήλωση ήταν αναγκαία για να εξηγήσει τη ζωή και τον χαρακτήρα του». Κι ένας πατέρας που γεννήθηκε στην ανέχεια. «Όταν διαβάζω Προυστ ή Μοριάκ, δεν μπορώ να πιστέψω ότι γράφουν για την εποχή όπου ο πατέ- ρας μου ήταν παιδί» σκέφτεται η εγγράμματη κό- ρη. Ένας φιλομαθής άνθρωπος, που τον κόψανε από το σχολείο για να τον βάλουν να δουλέψει στα χωράφια. Στο κάτω κάτω, έτσι έκαναν όλοι. Αν δεν δούλευαν τα χέρια σου, ήσουν ακαμάτης και κανείς δεν ήθελε ακαμάτη στην οικογένεια.